18416 str 108

14. ŁOŻYSKA TOCZNE

14.1. Budowa, wymiary, podział i oznaczenia łożysk tocznych

Na ogół łożysko składa się: z pierścienia zewnętrznego i wewnętrznego, elementów tocznych oraz koszyka utrzymującego elementy toczne. Elementy tpczne w łożyskach są w kształcie kulek, wałeczków, stożków, baryłek oraz igiełek (igiełką nazywa się wałeczek, którego średnica nie przekracza 5 mm, a stosunek jego długości do średnicy jest większy od 2,5). Budowa oraz główne wymiary łożyska poprzecznego przedstawiono na rys. 14.1.

Rys. 14.1. Budowa łożyska tocznego (d — średnica otworu, D — średnica zewnętrzna, B — szerokość łożyska, r — wymagany promień montażowy; 1 — pierścień zewnętrzny, 2 — bieżnia zewnętrzna, 3 — element toczny, 4 - koszyk, 5 — bieżnia wewnętrzna, 6 — pierścień wewnętrzny), a — kąt nachylenia reakcji R'

W zależności od przenoszonego obciążenia łożyska toczne dzielą się na:

—    poprzeczne, jeżeli reakcje wynikające z obciążenia wału są prostopadłe do osi łożyska lub są nachylone pod kątem mniejszym od 45°;

—    wzdłużne, jeżeli kąt nachylenia tych reakcji jest w zakresie od 45° do 90°. W zależności od głównych cech konstrukcyjnych podział łożysk zamieszczono w tablicy 14.1. Podstawowe wymiary łożyska poprzecznego są określone na rys. 14.1 i znormalizowane wg ISO. W przypadku łożysk wzdłużnych ich wysokość H oraz średnice są również znormalizowane w skali międzynarodowej i ujęte w PN-75/M-86404. Normalizacja łożysk wymaga ujednolicenia zasad ich oznaczania. Zasady te są różne w różnych krajach. W Polsce

108