16673 leksyka014

22 ZROZUMIEĆ LEKSYKOGRAFIĘ

kowi słownika do zrozumienia użycia wyrazu leksykografia w tekście. Dla SJP PWN leksykografia to ‘gałąź wiedzy’, nie wiadomo jakiej, dla Słownika współczesnego leksykografia to zdecydowanie dział językoznawstwa stosowanego. Inny słownik z kolei nie traktuje leksykografii ani jako wiedzy, ani nauki!⁸ Czym więc jest leksykografia? Po odpowiedź sięgnijmy do dwóch wyspecjalizowanych publikacji leksykografieznych.

Leksykografia. 1. Tworzenie słowników, słownikarstwo. 2. Nauka, której przedmiotem są słowniki różnych rodzajów (w tym językowe i encyklopedyczne, encyklopedie), uważana za dział językoznawstwa. ... Wyodrębniła się jako samodzielna dyscyplina badawcza i teoretyczna w poł. XX w. Zakres badawczy leksykografii] obejmuje metodologię gromadzenia, porządkowania i opracowywania materiałów słownikowych, typologię słowników, teorię słownika jako formy przedstawienia materiału językowego lub przedmiotowego, jako wytworu określonej kultury oraz jako środka kształtowania kultury społecznej. W l[eksykografii] znajdują zastosowanie metody naukowe językoznawstwa, logiki, aksjologii, teorii komunikacji społecznej i pedagogiki społecznej...

(Andrzej Maria Lewicki) Encyklopedia językoznawstwa ogólnego

Leksykografia jest działem językoznawstwa stosowanego..., zajmującym się teorią i praktyką zestawiania słowników. Należy odróżnić teorię leksykograficzną, badającą podstawowe problemy teoretyczne, jakie napotyka leksykograf w pracach nad słownikiem, i praktykę leksykograficzną, polegającą na zestawianiu słowników...

(Roman Laskowski) Encyklopedia języka polskiego

Jak widać, sprawa komplikuje się coraz bardziej. Dla jednego uczonego leksykografia jest samodzielną dyscypliną badawczą, choć jest uważana za dział językoznawstwa (czy oznacza to, że nie podziela on tej opinii?), dla drugiego jest działem językoznawstwa, i to ‘tylko’ stosowanego. Pora sięgnąć po publikacje jeszcze bardziej wyspecjalizowane. Oto trzy cytaty:

⁶ Jednak w cytatach Inny słownik podaje klasyfikację leksykografii. Cóż, gdy są to cytaty z poprzedniej wersji mojej książki, stąd nie mogę ich analizować.

...leksykografię można [traktować] jako dyscyplinę w pewnym sensie nadrzędną w stosunku do leksykologii, ważniejsze są bowiem wyniki od zamierzeń i według wyników praktycznych oceniać można wartość teoretycznych założeń.

Doroszewski 1970: 37

Leksykografią ... zwykle nazywa się naukę zajmującą się teorią i praktyką opracowywania słowników i encyklopedii.

Mielczarek 1972: 21

Leksykografia jest jednym z działów językoznawstwa stosowanego. Zajmuje się budowaniem słowników, rozwiązując przy okazji szereg problemów zarówno technicznych, jak i teoretycznych.

Bobrowski 1998: 119

Mamy trzy cytaty i trzy różne postawy. W cytacie z książki Mielczarka znajdujemy określenie, które pasuje do użyć wyrazu w standardowej pol-szczyźnie i do definicji Lewickiego. Nic dziwnego jednak, książka Mielczarka traktuje o encyklopediach, stąd też zrozumiałe ‘rozszerzenie’ - z punktu widzenia językoznawcy - przedmiotu studiów.

Leksykografia - rodzaje i definicja

Mielczarek jednak dalej wprowadza interesujące rozróżnienia. Otóż dzieli on, co zrozumiałe w jego przypadku, leksykografię na dwa typy:

leksykografia

słownikowa			encyklopt	idyczna
słowników różnojęzycznych	słowników narodowych		encyklopedii systematycznych	encyklopedii alfabetycznych

Stwierdza też on, że „Związek encyklopedii alfabetycznej ze słownikien wynika z jednakowego UKŁADU HASEŁ (s. 51; podkreślenie moje)”. Z dal szych wywodów Mielczarka można wywnioskować, że leksykografia to „tech nika szukania i rozpowszechniania informacji” (s. 52), do czego można dodać że także technika przedstawiania informacji.