19170 str12 (15)

Reflektor

pOrat>Ol»CZny

_ _ UMloa oświetlający

sygnał pośredniej częstotliwości, który następnie przechodzi do wzmacniacza wizyjnego (podstawową rolą wzmacniacza wizyjnego Jest uformowanie sygnału bezpośrednio sterującego lampą "wskaźnikową).

Odbiornik ma istotny wpływ na własności eksploatacyjne radaru — od jego jakości zależy zobrazowanie małych sygnałów echa na wskaźniku, a więc zdolność wykrywania niewielkich obiektów {determinuje to pośrednio zasięg radaru).

ZESPÓL ANTENOWY. W radarze TRN-500, podobnie jak we wszystkich współczesnych radarach morskich, stosowana Jest antena szczelinowa. Energia „wychodzi” z niej wąskimi szczelinami, przez co uzyskuje się węższy, w porównaniu z anteną reflektorową, snop energii. Antena szczelinowa Jest szeroka 1 niewysoka, wskutek czego promieniowana przez nią wiązka fal jest szeroka w płaszczyźnie poziomej i jednocześnie wąska w płaszczyźnie pionowej (czyli odpowiednia dla Ta darów morskich). System antenowy napędzany Jest silnikiem elektrycznym i obraca się z prędkością dwadzieścia obrotów na minutę. W ten sposób obszar dookoła radaru znajduje się „pod obserwacją”.

ZESPÓŁ WSKAŹNIKA. Zadanie wskaźnika polega na zobrazowaniu informacji wypracowanych przez pozostałe zespoły radaru. W radarze TRN-500 zastosowano wskaźnik typu P. dający najwłaściwszy dla radarów morskich rodzaj zobrazowania — zobrazowanie panoramiczne. Wskaźnik składa się z lampy oscyloskopowej i szeregu bloków, które bądź współ-¹* pracują bezpośrednio z lampą, bądź przetwarzają dane doprowadzone do wskaźnika.

Lampa radaroskopowa stanowi specjalny typ lampy oscyloskopowej. Jest to bańka szklana o charakterystycznym wyglądzie, opróżniona z powietrza i zawierająca zasadniczo dwie elektrody:    emitującą elektrony katodę 1 anodę

w kształcie pustego walca, przyspieszającą elektrony wzdłuż osi lampy. Rozpędzone elektrony przelatują wąskim strumieniem przez pustą w środku anodę i biegnąc dalej, wskutek bezwładności, trafiają, na końcu bańki, na ekran fluoryzujący, pokryty od wewnątrz luminoforem. Luminofor ma tę właściwość, że świeci intensywnie w czasie, gdy bombardują go elektrony, a takie — choć mniej intensywnie — przez pewien czas po ustaniu bombardowania (tzw. zjawisko poświaty).

Wzdłuż drogi strumienia znajdują się układy odchylające. Elektrony biegnące po linii prostej, padające początkowo na środek ekranu, odchylane są kolejno o coraz większy kąt; po dojściu wiązki do brzegu lampy następuje bar

Fole

radarowe

Wytwarzanie wiązki fal w reflektorze parabolicznym

dzo gwałtowny przeskok z powrotem do środka i cykl powtarza się od nowa. Promieniowy ruch plamki po ekranie reguluje (zaznaczony na schemacie) generator podstawy czasu, który sterowany jest tym samym impulsem synchronizującym <z podmodulatora) co generator sygnałów sondujących — w ten sposób czas przebiegu plamki od środka do skraju ekranu odpowiada drodze impulsu od anteny do granicy zasięgu radaru. Powrót wiązki elektronów do środka wskaźnika odbywa się w okresie przerw między impulsami.

Dzięki nieustannemu obrotowi anteny impulsy wysyłane są kolejno w Tóżnych kierunkach, co równie* zostaje odwzorowane na wskaźniku — linie promieniowe, sterowane z generatora podstawy czasu, krążą dookoła ekranu zgodnie z ruchem anteny. Idealna zgodność ruchu anteny z ruchem linii promieniowej na ekranie wskaźnika realizowana Jest przez układ nadążny. Z silnikiem napędu anteny sprzężony Jest selsyn nadawczy (przyrząd odwzorowujący położenie, w tym przypadku położenie anteny), przekazujący impulsy do sel-syna odbiorczego, a następnie impulsy te zostają wzmocnione i odpowiednio ukształtowane w układzie automatyki.

Na wyjściu układu automatyki zainstalowany jest silnik obracający cewkę odchylającą lampy wskaźnikowej, tzw. serwosilnik (charakteryzujący się pewnymi specjalnymi właściwościami, a więc: małą prędkością obrotową, dużą czułością i dużym momentem obrotowym przy niewielkich wymiarach gabarytowych).

Z chwilą odebrania przez antenę eeba, zostaje ono natychmiast wzmocnione i doprowadzone do lampy wskaźnikowej. Powoduje to skokowy wzrost natężenia strumienia elektronów’, a więc rozbłysk ekranu {powstaje plamką świetlna). W wyniku krążących dookoła ekranu linii promieniowych (utrzymywanych na poziomie nie powodującym świecenia ekranu)

na wskaźniku otrzymujemy _zeSp6t punktów

świetlnych, tzn. obraz obiektów znajdujących się w obrębie działania radaru. Ich rozmieszczenie względem środka ekranu obrazuje sytuację, w której znajduje się płynący po morzu statek — Jest to tzw. zobrazowanie rada* rowc.

Charakterystyka rozkładu energii w wiązce fal radarowych

12