19319 skanuj0033

To wszystko kotłowało się w jednym, wspaniałym tyglu i współpracowaliśmy ze sobą. tam powstało mnóstwo związków artystycznych. Poznawali się muzycy z piosenkarzami, z aktorami’².

Takie przekonanie, chęć wspólnego wyrażania idei stwarzała zjawiska niepowtarzalne.

- To co wyróżniało środowisko, to taka trwająca cały czas z tyłu głowy świadomość, że jesteśmy w jednej armii, nie było żadnej zawiści ani złości - wspomina Wołek. - Dzisiejszy Rektor Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, Wojtek Miller przywoził tłumy plastyków. Oni dbali o scenografię, żeby FAMA była widoczna na mieście. Wielkie majtasy szyli po nocach, kolorowe biustonosze. Oczywiście, byli już i tacy, którzy się stali gwiazdami o dwie, trzy famy wcześniej. Czerniawski, Dudziński, Czeczot - i oni robili pełną scenografię. Poeci i piosenkarze, i klasycy, na przykład Chór Politechniki Warszawskiej, orkiestry, bigbandy, filmowcy, grupy fotograficzne. Każdy chciał wykrzyczeć swoją wrażliwość - ale w poszanowaniu innych¹³.

W roku 1973 brało udział w festiwalu około siedmiuset twórców i organizatorów, a liczba widzów na imprezach wynosiła około sto tysięcy osób. W latach następnych, podobnie jak na innych festiwalach, liczby te rosły. Już w roku 1974 liczba czynnych uczestników wynosiła osiemset osób, a liczba widzów przekroczyła sto tysięcy¹⁴.

Wypełnić czytelnie drukowanymi literami

To właśnie na tej Famie, w 1974 roku, odbył się słynny Wyścig - kabareton Salonu Niezależnych, który powstał przy współudziale Lecha Dymarskiego i Maksymiliana Szoca.

Pomysł oparty był oczywiście na spostrzeżeniu czysto językowym, że język transmisji sportowych i sprawozdań z wydarzeń politycznych są do siebie podobne. Salon, pokazując „wyścig”, pokazywał bieg do karier, do politycznych zaszczytów. Uczestnicy zdobywali po drodze kolejne części garderoby (koszulę, krawat, teczkę „najaktywniejszego”), coraz mniej przypominając sportowców. Czołówka formowała

Rozmowa z Januszem Stroblem z 13 kwietnia 2008 r. (Krzysztof Gajda). Rozmowa z Janem Wołkiem.

A. Jawłowska, Więcej niż teatr, s. 188.

się jako grupa postaci z teczkami i w garniturach. Przed metą następował ostentacyjny szwindel - zamiana lidera, który wbiegał z boku przed innymi zawodnikami.

To po tym festiwalu w „Studencie” ukazała się recenzja:

Tematem programów „Salonu Niezależnych” jest Polak w świecie masowej kultury, w społeczeństwie mało refleksyjnych konsumentów. Troską tych tekstów jest przywrócenie realnych znaczeń słowom wielkim, które wyświechtane przez chałtur-ników i nieudolnych „propagandzistów” tracą w naszych oczach swój pierwotny sens. „Rozmieniamy się na drobne” - wołają swymi programami. Ostrzegają przed zwariowaniem pozorami. Przysłowiowa „kanonada serdelków i szmalcu” jest w ich tekstach symbolem pozorów, które dla wielu wystarczają za ideowość i kulturę. Tematy podejmowane przez „Salon” są najpoważniejsze - to nie łechtanie nieuprzejmej ekspedientki czy przepyszny Witz na kelnera. Tematy „Salonu” należą do rzędu spraw obywatelskich, są problemami największej wagi^is.

Rok wcześniej Ryszard Krynicki pisał o obnażaniu mechanizmów, drapieżnej ironii i całościowym oglądzie, konkludując: „W tym sensie spektakl Salonu reprezentuje światopogląd całego pokolenia”¹⁶.

Oto jeden z monologów Janusza Weissa, który - tak podpowiada mi słuch poetycki - mógłby znaleźć się w antologii poezji Nowej Fali pod nazwiskiem dowolnego poety i fałszerstwo to na poziomie poetyki nie mogłoby zostać rozpoznane:

Obywatelu

Imię

Nazwisko.

Znaków szczególnych brak.

Zamieszkały

byle gdzie ubrany

byle jak.

W wersji scenicznej słychać nawet wyraźnie przerzutnie, które jak w najczystszej (nie tylko) lingwistycznej poezji budują dodatkowe sensy. Bo choć to polonistyczna dłubanina, oczywista jest różnica między zapisem:

„Student” 1974, nr 8.

R. Krynicki, „Student” 24.09.1973.

67