19594 skanuj0018 (187)

5.3. Turystyka przemysłowa 193

-Calais). Także w innych francuskich przewodnikach dotyczących turystyki przemysłowej pojawiają się (obok przedsiębiorstw) muzea przemysłu [Swarbrooke 1999]⁷⁶.

Streszczone wcześniej studia literatury obcojęzycznej pokazują, że kwestia problemów terminologicznych związanych z turystyką przemysłową występuje nie tylko w Polsce. Jednocześnie można na tej podstawie stwierdzić, że używanie terminu „turystyka przemysłowa” w odniesieniu także do obiektów poprzemysłowych wydaje się uzasadnione.

Turystyka przemysłowa, rozumiana zarówno jako zwiedzanie otwartych zakładów pracy (turystyka przemysłowa sensu stńcte), jak i związana z dziedzictwem poprzemysło-wym, może mieć równie ważne znaczenie tak dla rozwoju turystyki, jak i dla rozwoju gospodarczego na danym obszarze. Jednak wyłącznie w przypadku obszarów, gdzie mamy do czynienia z tym drugim typem ruchu turystycznego, koncepcja turystyki zrównoważonej może być szczególnie użyteczna. Każde działające przedsiębiorstwo, z definicji jest nastawione na zysk. Podstawowym zatem celem, jaki przyświeca otwartym dla turystów firmom, jest (jak już wspomniano) promocja firmy oraz jej produktów w celu zwiększenia sprzedaży (nieco inna sytuaq'a może występować raczej tylko w przypadku firm państwowych, które mogą brać pod uwagę wymiar społeczny). Tymczasem cele turystyki zrównoważonej są inne, o czym była mowa w rozdziale 1 mniejszej książki⁷⁷.

5.3.2. Turystyka przemysłowa w koncepcji turystyki zrównoważonej

Zajmując się turystyką na obszarach pogómiczych, D. Cole [2004] zwraca uwagę na to, że obszary górnicze charakteryzowały się praktykami zupełnie niezrównoważonymi, jak zniszczenie środowiska, rodzaj pracy trudny do zaakceptowania społecznie, aż wresz-

⁷⁶    W literaturze francuskiej można także znaleźć pojęcie tourisme de dćcouverte economiąue (dosl. turystyka odkrycia, poznania gospodarczego) oraz tourisme d’enterprise (dosł. turystyka przedsiębiorstw). Tu także obecna jest dyskusja terminologiczna, jednak o zupełnie innym charakterze niż w Polsce. Jak podaje S. Cousin [2001], niektóre środowiska zajmujące się turystyką we Francji namawiają do zmiany określenia tourisme industriel (dosł. turystyka przemysłowa), gdyż słowo „przemysłowa” nie jest wystarczająco „pociągające” dla turysty, jako że .kojarzy się z przemysłem z przeszłości, wielkimi budowlami z cegieł, robotnikami pracującymi przy taśmie, (...) podczas gdy turystyka przedsiębiorstw (jak proponuje się m.in. nazywać turystykę przemysłową; dosłownie tourisme d’enterprise - przyp. M.D.) odwołuje się do współczesności {nowoczesności) (...)” [Cousin 2001,49]. Naprzeciw tej dyskusji wychodzi francuskie Ministerstwo Turystyki, które w wydanym w 2007 r. raporcie zatytułowanym Tourisme de dćcouverte economiąue traktuje ten tytułowy rodzaj ruchu turystycznego jako termin szerszy, natomiast tourisme industriel - jako termin węższy (jedna z form tourisme de dćcouverte economiąue), dotyczący wyłącznie obszarów poprzemysłowych. Wydaje się jednak, iż jest to wyłącznie propozycja i próba uporządkowania terminologii, a nie powszechnie przyjęty punkt widzenia [Derek 2010].

⁷⁷    W literaturze pojawiają się co prawda przykłady nawiązania turystyki przemysłowej w rozumieniu zwiedzania czynnych zakładów pracy do turystyki zrównoważonej, jednak wydaje się to nie do końca właściwe. J. Swarbrooke [1999] np. mówi o industrial tourism w kontekście turystyki zrównoważonej, sugerując, że ten typ ruchu turystycznego przynosi dodatkowy dochód przedsiębiorstwom (przez bilety wstępu), zwiększa sprzedaż przez sprzedaż bezpośrednią (w miejscu produkcji), wzmacnia wizerunek marki, co w efekcie sprzyja także wzrostowi sprzedaży, oraz wzmacnia morale pracowników, którzy widzą turystów doceniających produkt ich pracy [Swarbrooke 1999,274].