19607 P1010090 (3)

todologicznym w zakresie nauk społecznych stały się dzieła inicjatorki teorii pracy socjalnej, Amerykanki Mary Richmond, ustalające naukowe narzędzie diagnozy społecznej do potrzeb opieki społecznej w postaci wywiadu środowiskowego^{1 2 3 4}. Nie wywiad (in-terview) dziennikarski, lecz wywiad środowiskowy (stociał inter-view) jest inspiratorem tego dziś podstawowego w naukach społecznych sposobu badań. Niemniej płodną metodologicznie okazała się także koncepcja Mary Richmond (przyjęta z medycyny) rozpoznawania potrzeb społecznych za pomocą badania indywidualnych przypadków podopiecznych opieki społecznej. Kazui-styka ta zapoczątkowała tzw. case study (studium przypadku), które wnet przekroczyło ramy opieki społecznej i biografie jednostek ludzkich, pozostając wszakże niezmiennie w pedagogice społecznej fundamentalną metodą badawczą⁵.

-Kilka przytoczonych przykładów sygnalizuj ących—rodowody

metod i technik badawczych uzmysławia przekonywająco, iż nauki społeczne (soc j o logia, ekonomia,- demografia, pedagogika spo-łeczna itd.) opierają swe warsztaty badawcze na wspólnym dorobku metodologicznym. Pedagogika empiryczna jest współużytkownikiem i współtwórcą tego dorobku. Czerpie zeń, akomodu-jąc do swoich potrzeb.

3. Trzy są źródła inspirujące współczesne polskie warsztaty badawcze pedagogiki empirycznej, a w szczególności pedagogiki społecznej:

a)    Dorobek metodologiczny poprzedniej generacji pedagogów, przede wszystkim Heleny Radlińskiej⁶.

b)    Osiągnięcia metodologiczne innych nauk społecznych, wśród

1

t

2

vie domestiąue et la condition morale des populations ouwieres de VEuro~

3

pe, precedees d’une methode d*observation, wyd. I, Paryż 1855.

4

   M. Richmond, Social diagnosis, New York 1917.

5

   A. Busemann, Handbuch der pddagogischen Milieukunde, Halle 1932; R. Zaniewski, Les theories de milieu et la pedagogie mesoiogi-que, Tournai 1952.

6

   H. Radlińska, Pedagogika społeczna, Wrocław 1961, s. 91—218. Ogólny zarys metod badawczych pedagogiki empirycznej podaje T. Pilch w rozprawie doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. R. Wroczyńskiego pt. Metodologia pedagogicznych badań środowiskowych, Wrocław 1971.