20069 P1021085 (2)

I. Objawienie: Biblia

odwagi swym rodakom - autor księgi Daniela. Pierwsza część tego dzieła (Dn 1-6) jest midraszem, a rozdziały 7-12 dostarczają nam doskonałego przykładu modnej wówczas żydowskiej formy literackiej: apokalipsy. Księga Daniela ukazała się przed 164 r. przed Chr. (w późniejszym czasie księgę uzupełniono dodając 3,24-90 oraz rozdz. 13-14). Księga Estery została napisana wkrótce po Danielu.

Ostatnie historyczne księgi Biblii przenika duch niespokojnych czasów machabejskich. Pierwszą księgę Machabejską ogłoszono około 100 r. przed Chr. Druga księga Machabejska, ułożona w języku greckim, przerobiona z dzieła niejakiego Jazona z Cyreny, jest trochę wcześniejsza, z około 120 r. przed Chr. Obejmuje bardzo podobny zakres tematyczny jak pierwsza Machabejska i-jak ona - jest utworem historycznym, lecz oratorskim w stylu; obchodzi się też na ogół ze szczegółami dosyć swobodnie. Księga Judyty - midrasz - pojawiła się z początkiem I w.

O ile Żydzi palestyńscy stawiali skuteczny opór hellenizacji, o tyle niektórzy Żydzi w ważnym ośrodku aleksandryjskim z powodzeniem przyswoili sobie myśl grecką, nie wyrzekając się swej żydowskiej spuścizny. Ostatnie dzieło Starego Testamentu, księgę Mądrości, napisał właśnie jeden z nich. Ale, jakkolwiek jest ona wytworem szkoły aleksandryjskiej i została napisana po grecku, nie powinno się tego greckiego wpływu wyolbrzymiać; jej autor nie był filozofem, lecz autentycznym „mędrcem” izraelskim.

Nowy Testament

Nowy Testament różni się od Starego pod wieloma ważnymi względami, lecz tak jak Stary Testament wiąże się ściśle z życiem i rozwojem pewnego ludu, nowego ludu Bożego: wczesnego Kościoła. Podobnie, choć cały Nowy Testament ukształtował się w ciągu I w. ery ćhrześćijańskiej, geneza jego jest również złożona. I jak Żydzi uważali pięć ksiąg Mojżeszowych, Prawo, za pierwszą i najważniejszą część Starego Testamentu, tak też chrześcijanie uznają cztery Ewangelie za serce Nowego Testamentu. Mają one swe źródło w nauczaniu apostolskim, lecz pierwsze trzy Ewangelie, w znanej nam dzisiaj postaci, pojawiły się dopiero w następnym - lub jeszcze dalszym - pokoleniu po zmartwychwstaniu: Marka datuje się na lata 64-65 po Chr., a Mateusza i Łukasza na okres bezpośrednio poprzedzający (lub, być może, następujący po) 70 r. po Chr. - datę zburzenia Jerozolimy przez Rzymian. Św. Łukasz napisał Dzieje Apostolskie wkrótce po swej Ewangelii.

Mniej więcej w tym samym czasie, w latach 51-67, pisał swe listy do różnych Kościołów św. Paweł, rozważając w nich często szczególne problemy. W listach tych znajdujemy początki i pierwsze stadia rozwojowe naszej chrześcijańskiej teologii; czytając między wierszami dowiadujemy się wiele o życiu chrześcijan

i trudnościach nękających wczesny Kościół. List do Hebrajczyków napisał krótko przed 70 r. po Chr. pewien uczeń św. Pawła. List św. Jakuba ukazał się w 50 r. lub - co bardziej prawdopodobne - w 58 r. po Chr.; św. Piotr napisał swój pierwszy list (1 P) około 64 r. po Chr. Z innych listów „powszechnych” (zwanych tak dlatego, że są przeważnie adresowane do chrześcijan w ogólności), listy Judy i drugi Piotra zostały napisane w dziesięcioleciu 70-80 r. po Chr., a drugi i trzeci Jana - po których się ukazał pierwszy list Jana — w ostatniej dekadzie stulecia. Apokalipsa, księga, która nie jest aż tak tajemnicza, jak się to wydaje, pochodzi w swej ostatecznej formie mniej więcej z 95 r. po Chr. Najdonioślejsze stulecie w historii dobiegało już prawie końca, gdy ukazała się czwarta Ewangelia.

Wszystko, co powiedziano o tworzeniu się obu Testamentów, nie jest bynajmniej obojętne dla całej kwestii natchnienia, lecz ma z naszym jego studium realny związek. Nie chodzi po prostu o to (a dotyczy to zwłaszcza Starego Testamentu), że nie znamy imion autorów większości ksiąg; sam problem tego rodzaju nie sprawiłby nam kłopotu, możemy bowiem rzec, iż autor

-    kimkolwiek by mógł być - był natchniony. W praktyce jednak rzadko możemy wskazać na jakąś pojedynczą osobę jako na autora całej księgi. Zauważyliśmy na przykład, że proroctwo Izajasza zawiera materiał sięgający od VIII w. do V w. Nasze pojęcie natchnienia musi być na tyle elastyczne, by przystosować się do tej sytuacji i podobnych.

Powinno już być aż nadto jasne, że Stary Testament jest ostatecznym rezultatem zbiorowego wysiłku. To samo dotyczy Nowego Testamentu, zwłaszcza zaś Ewangelii. Dzieło ewangelisty nie było tylko jego własnym przedsięwzięciem; w rzeczywistości stanowił on ostatnie ogniwo w całym łańcuchu. Ewangelia, oparta na czynach i słowach Chrystusa, była najpierw treścią życia Kościoła; ewangelista zaś, choć sam bezpośrednio natchniony przez Boga, był także rzecznikiem Kościoła kierowanego przez Ducha Bożego. Tak więc Nowy Testament, nie mniej niż Stary, daje świadectwo prawdzie, że pisane słowo Boga

-    tak jak Jego Słowo wcielone - było wśród nas w ukryciu, rosnąc i rozwijając się aż do chwili swego ujawnienia się ludziom. Święci pisarze byli pobudzani przez Ducha w szczególny sposób, lecz całe długie przygotowanie - którego ukoronowaniem były ich trudy 1 stanowiło część zbawczego planu Boga, Jego troski o Lud Wybrany, Stary oraz Nowy Izrael.

Pisma biblijne w porządku chronologicznym

Dogodną rzeczą jest schematyczne przedstawienie pism biblijnych, ze wskazaniem przybliżonej daty powstania każdego z nich. Dla rozumnego odczytania Pisma Świętego jest oczywiście istotne zachowanie właściwego porządku, który ujawni stały rozwój w łonie Biblii.