21225 skanowanie0030

Prwtaiiria euełomnwA

Spojrzenie sytuacyjne '

• Uznąęie sytuacyjnego charakteru zarządzania

Uzrjanie wpływów    .# Reakcja na szczególne cechy sytuacji

Rys. 2.4. Schemat integrujący podejścia do zarządzania

Każde z głównych podejść do zarządzania może być przydatne dla współczesnych menedżerów. Zanim jednak menedżer po któreś z nich sięgnie, powinien dostrzec sytuacyjny kontekst, w którym one działają/Podejścia systemowe i sytuacyjne służą integracji spojrzenia klasycznego, behawioralnego i ilościowego.

Wychodząc z tych podstawowych przesłanek, menedżer może używać różnych narzędzi, technik, pojęć i teorii podejścia klasycznego, behawioralnego i ilościowego. Na przykład, menedżerowie mogą nadal wykorzystywać wiele podstawowych technik naukowego zarządzania. W wielu współczesnych sytuacjach naukowe badanie operacji roboczych i technik produkcji może wpłynąć na zwiększenie wydajności. Menedżerowie nie powinhi jednak polegać wyłącznie na tych technikach, nie powinni również ignorować elementu ludzkiego. Również spojrzenie behawioralne może być przydatne dla współczesnych menedżerów. Sięgając do współczesnych idei zachowania organizacyjnego, menedżer może lepiej ocenić rolę potrzeb pracownika i jego zachowań w miejscu pracy. Szczególne znaczenie mają motywacja, przewodzenie, komunikowanie się i procesy grupowe. Podejście ilościowe z kolei dostarcza menedżerowi wielu użytecznych narzędzi i technik. Rozwój i wykorzystanie modeli ilościowej teorii zarządzania i zastosowanie metod zarządzania operacyjnego mogą pomóc menedżerom w zwiększeniu ich sprawności i skuteczności.

Weźmy tytułem przykładu nowego menedżera dystrybucji w wielkiej firmie handlu hurtowego, którego praca polega na kierowaniu setką kierowców ciężarówek i możliwie efektywnym koordynowaniu standardowych tras przewozów. Taki nowy menedżer, nie dysponujący większym doświadczeniem na tym polu. może próbować zwiększyć wydajność, stosując rygorystyczną specjalizację pracy i ścisły nadzór (zgodnie z sugestiami naukowego zarządzania). Czyniąc tak można jednak zmniejszyć zadowolenie pracowników i obniżyć ich morale oraz zwiększyć fluktuację personelu (zgodnie z przewidywaniami teorii zachowania organizacyj-

90 I. Wprowadzenie do zarządzania

riegol Menedżer może również opracować formułę statystyczną w celu bardziej efektywnego wykorzystania czasu kierowców (czerpiąc z ilościowej teorii zarządzania). Ten nowy system może jednak zakłócić funkcjonowanie istniejących grup roboczych i struktur społecznych (tak jak to przewiduje teoria zachowania organizacyjnego). Menedżer może stworzyć dodatkowe problemy, próbując narzucić programy i praktyki zaczerpnięte z poprzedniego miejsca pracy. Na przykład, program zachęt, sprawdzający się w odniesieniu do pracowników detalu, może nie funkcjonować w przypadku kierowców ciężarówek.

Menedżer powinien niebawem zrozumieć, że potrzeba mu szerszej perspektywy. Takich szerszych rozwiązań dostarcza ujęcie systemowe i sytuacyjne. Jak pokazuje schemat integracyjny na rys. 2.4, stosowanie technik zaczerpniętych z kilku szkół sprawdza się lepiej niż próba rozwiązania wszelkich problemów w ramach jednego ujęcia. Aby rozwiązać problem spadku wydajności, menedżer może -sięgnąć do naukowego zarządzania (być może same stanowiska pracy są zaprojektowane nieefektywnie lub też robotnicy są nieodpowiednio wyszkoleni), zachowania organizacyjnego (motywacja robotników może być niska, prócz tego produkcja może być hamowana przez normy grupowe) lub zarządzania operacyjnego (rozkład pomieszczeń może*być nieodpowiedni, kiepska gospodarka magazynowa może powodować braki materiałowe). Zanim przystąpi do realizacji jakichkolwiek planów poprawy, powinien próbować ocenić ich wpływ na inne dziedziny organizacji.

Wyobraźmy sobie teraz, że ten sam menedżer uczestniczy w planowaniu nowego magazynu. Prawdopodobnie rozważy następujące problemy: jaki jest-właściwy typ struktury zarządzania (spojrzenie klasyczne), jakie typy przywódców i grup roboczych należałoby powołać (spojrzenie behawioralne), a także jak opracować model sieciowy dla projektowania i prowadzenia magazynu (podejście ilościowe). W końcu, jeżeli zbyt wysoka jest fluktuacja pracowników, menedżer mógłby rozważyć odpowiedni system bodźców (spojrzenie klasyczne), zaplanować program wzmocnienia motywacji (ujęcie behawioralne) lub wykorzystać model matematyczny (ujęcie ilościowe), który wykaże, że koszty fluktuacji mogą być faktycznie niższe niż koszt wprowadzenia jakichkolwiek zmian.

W ostatnich latach wiosło zainteresowanie teorią i praktyką zarządzania. Zainteresowanie to znajduje odbicie we wzroście sprzedaży na masowym rynku książek poświęconych tej* tematyęe i w fascynacji takimi charyzmatycznymi dyrektorami, jak Lee Iacocca. W tej części rozdziału podsumujemy niektóre popularne teorie i określimy współczesnMyyzwania zarządzania.

2. Ewolucja zarządzania 91