22079 IMG73

13

Wartość luzów normalnych, stosowanych w budowie wykrojników, dla różnych materiałów podano w tabeli 3.

Tabela 3. Wartość luzów normalnych między płytą tnącą a stemplem w % grubości materiału

Rodzaj materiału	Grubość materiału w mm
	do l	l-i-2	2-3	3-5	5-7	7-10
Stal miękka (10, 15, Stl,St2) Miedź. Mosiądz miękki	5	6	7	8	9	10
Stal średniej twardości (20, 35, St3, St4) Mosiądz twardy	6	7	8	9	10	11
Stal twarda (40, 60, St5, St6) Brąz twardy	7	8	9	10	11	12

Luz zmniejszony w stosunku do normalnego o 50% stosuje się w wykrojnikach pracujących w zespole z podajnikiem taśmy. Ma to na celu zwiększenie zapasu na zużycie, gdyż wykrojniki takie są zwykle przeznaczone do produkcji wielkoseryjnej lub masowej. Zmniejszony luz powoduje również silniejsze zakleszczanie się wycinanych przedmiotów w płycie tnącej, przez co zmniejsza się prawdopodobieństwo uszkodzenia wykrojnika wskutek przyklejania się tych przedmiotów do stempla.

1.3.5.    Wymiary otworu i wyciętego przedmiotu

Wycinany otwór nie jest na całej długości walcowy, lecz począwszy od pewnego przekroju (A-A) tak jak przedstawiono na rys.5 rozszerza się ku dołowi. Mówiąc o wymiarze takiego otworu mamy na myśli jego wymiar mniejszy, mierzony powyżej przekroju A-A, a więc w tej części otworu, która powstała w fazie plastycznego płynięcia. Jeżeli pominąć nieznaczne sprężyste zmniejszanie się otworu, zachodzące po wyciągnięciu stempla, to można przyjąć, że będzie no równy wy miarowi stempla. Wymiar otworu płyty tnącej powinien natomiast być większy od wymiaru stempla o wielkość luzu wymaganą przy cięciu.

W przypadku wykrawania przedmiotu, jego wymiary odpowiadają wymiarom otworu płyty tnącej. Przy ustalaniu zewnętrznych wymiarów stempla należy więc od wymiaru otworu tnącego odjąć wymagany luz.

1.3.6.    Siła i praca cięcia

Siła cięcia zmienia się w miarę zagłębiania się stempla w materiał co przedstawia rysunek charakterystyki siłowej (rys.3b). Maksymalną wartość tej siły wyznaczyć można ze wzoru:

Pma^k-1'g'R,,    (2)

gdzie:    k - współczynnik bezpieczeństwa,

1 - długość linii cięcia, g - grubość ciętego materiału,

R, - wytrzymałość materiału na cięcie.