22587 P1070995

/fóSllp!

/

i UAM EO^

WSTĘP

Polskie katedry są najbardziej wiarygodnymi świadkami historii państwa i Kościoła polskiego. Gdy historia Polski wchodzi w okres poświadczony źródłami pisanymi, pojawiają się też pierwsze kamienne budowle, które znakomicie dokumentują wejście państwa w europejską historię. Mija tysiąc lat od założenia arcy-biskupstwa w Gnieźnie i sieci biskupstw polskich w Poznaniu, Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Tylko to ostatnie nie zdołało przetrwać, pozostałe cztery do dziś trwają i działają zgodnie ze swoją pierwotnąfunkcją. W tym sensie są prawdziwymi świadkami historii. Są też miejscami, gdzie istotne zdarzenia z tej historii się rozgrywały i nadal rozgrywają. W nich też pomieszczone zostały pomniki, które historyczną pamięć utrwalały, budując poczucie narodowej tożsamości i ciągłości pokoleń. Kościół, a katedra przede wszystkim, jest szczególnie predestynowany do przechowywania pamięci o przeszłości także ze względu na swą eklezjologiczną symbolikę. W słowie ‘ecclesiapod materialnym, architektonicznym kryje się także społeczny sens Kościoła: jest on wspólnotą tych, którzy byli, są i będą. Pomieszczone w kościołach katedralnych nagrobki i epitafia, przypominają o przeszłości ludzi zasłużonych w historii państwa, prowincji, miasta czy Kościoła; pamięć o nich buduje poczucie wspólnoty w następnych pokoleniach, buduje też poczucie ciągłości i sensu czasu historycznego wyznaczającego także perspektywę przyszłości W poszukiwaniu początków katedry poznańskiej, korzystając z częściowego jej zniszczenia w roku 1945, rozpoczęto odkrywanie spod barokowej obudowy pozostałości katedry gotyckiej, w ziemi zaś, pod posadzkami, poszukiwano śladów wcześniejszych faz katedry, o której źródła pisane informowały, że była to katedra pierwszego w Polsce biskupa Jordana, a wielowiekowa