24074 skanuj0084 (29)

i zadaniowej. O moralnym bowiem obliczu człowieka decydują nic słowa, lecz czyny. Zatem nie tyle wiedza o normach, wartościach czy zasadach moralnych, warunkuje pożądane społecznie i moralnie za chowania, ile zgodne z nimi postępowanie rodziców, wychowawców i nauczycieli oraz podejmowanie przez dzieci i młodzież konkretnych zadań. Doniosłą w tym rolę odgrywa bezsprzecznie także realna możli wość przestrzegania głoszonych wartości i norm przez chłopców i dziew częta. Ale pomimo tych i innych ograniczeń stosowania metody pei swazji w wychowaniu, warto się nią posłużyć. Niektórzy twierdził nawet, iż niekiedy zgoła patetyczne apele do sumienia chłopców i dziew cząt nie pozostają dla nich bez znaczenia. Niemniej należy zgodzić się z twierdzeniem, iż wszelka górnolotność, deklaratywność czy tzw. In ni dydaktyzm są raczej złymi sprzymierzeńcami skutecznie stosowanei perswazji w procesie wychowawczym.

Perswazja wsparta rozmową i dyskusją

Perswazja w życiu rodziny

Możliwe są różne sposoby perswazyjnego oddziaływania. Na przy kład w warunkach życia rodzinnego może być nim rozmowa, jaką pro wadzą rodzice, dziadkowie i inni członkowie rodziny z dziećmi, la kim sposobem jest także zasłyszana przez nich rozmowa prowadzona w gronie osób dorosłych, ponieważ bynajmniej nierzadko —jak uc/\ codzienne doświadczenie—„na charakter i poglądy młodych ludzi mnici wpływa to, co się do nich mówi, a więcej to, co się obok nich mówi (S. Garczyński, 1985, s. 92). Za najbardziej skuteczną uchodzi rozmowa niekierowana, licząca się z osobistymi zainteresowaniami rozmówców charakteryzuje się ona samorzutnością i szczerością ich wypowiedzi ora prowadzeniem jej w atmosferze obopólnego zaufania i wzajemnego zra zumienia. Rozmowa taka przybiera niekiedy postać narady rodzinni i (por. T. Gordon, 1994), podczas której dzieci zasięgają rady u swoii li rodziców, a rodzice u dzieci w różnych interesujących ich sprawach nie wyłączając spraw związanych ze świadczeniem sobie wzajemnych przysług.

Perswazja w życiu szkolnym

Szczególną rolę w wychowaniu dzieci i młodzieży ma do spelun nia perswazja w warunkach życia szkolnego. Z powodzeniem może hyi stosowana na godzinach wychowawczych, lekcjach języka polskiego historii i religii. Przybiera ona wówczas nierzadko formę swobodnej i szczerej wymiany poglądów, m.in. na temat moralnych aspektów po stępowania ludzi. Inaczej mówiąc, jest nią rozmowa niekierowana, pi /\ bierająca często postać dyskusji uczestniczącej. To znaczy, że kiemją« taką dyskusją nauczyciel czuje się równoprawnym jej uczestnikiem

nic lekceważy odmiennych od swoich opinii i poglądów wypowiadanych przez uczniów; skłonny jest do skorygowania własnego punktu widzenia, jeśli przytaczane przez nich argumenty uzna za słuszne (por. S, Weinberger, 1990).

Prowadzone w klasie rozmowy i dyskusje poprzedza zwykle krótkie zagajenie nauczyciela lub któregoś z uczniów, albo też specjalnie uproszonego w tym celu gościa. Może być nim pedagog, psycholog, lekarz, osoba duchowna, pracownik socjalny. W zagajaniu takim można powołać się na przeczytane książki, osobiste doświadczenia życiowe, za-■ ibscrwowane czy zasłyszane fakty z codziennego życia lub własne przemyślenia na temat bezinteresownych świadczeń na rzecz innych ludzi. Ważną rzeczą jest postawiony i sformułowany tutaj pewien ściśle okre-ltmy problem wymagający wspólnego rozwiązania, a przynajmniej głęb-. rgo zastanowienia się nad nim w klasie. Na przykład pod adresem uczniów, poczynając od 12.-14. roku życia, można sformułować takie ni iii. problemy:

Dlaczego nie wydaje się prawdopodobne, iż zwykła ludzka dobroczynność może być zastąpiona taką organizacją życia społecznego, w wyniku której każdy otrzyma od państwa tyle, ile jest konieczne do jego godziwego przetrwania?

I Maczego źródłem zadowolenia i szczęścia człowieka nic jest jedynie zaspokojenie jego potrzeb biologicznych lub zapewnienie mu poczucia bezpieczeństwa, czy okazywanie wobec niego szacunku i uznania?

( o przemawia za prawdziwością następującej wypowiedzi papieża Polaka: „Jeśli umiesz wiele i stoisz wysoko w hierarchii społecznej lo nie zapomnij ani przez chwilę, że im wyżej ktoś stoi, tym bm dziej musi służyć”?

Dlaczego twierdzi się, iż ostatecznym celem wspomagania innych |csl usamodzielnienie ich w takim stopniu, aby mogli sami sobie pomóc?

Dlaczego warto szanować i kochać człowieka pomimo jego wad i ułomności, które przecież same przez się mogą stanowić dla niego niemałą uciążliwość i ograniczać dalszy jego rozwój? lakie cechy osobowości charakteryzują jednostkę, która pomaga ji|c innym, nie stawia ich w krępującej dla nich sytuacji?

Ko/mowa i dyskusja w klasie na powyższe tematy mają oczywi > Ir sens tylko wtedy, gdy m .‘iiiow ir naprawdę są nimi zainteresowani mogą s/c/erze wypowiadał własne opinii nie są krępowani w samo d irliiYin myśleniu, mogą li< \> na i Iną mlomiarję w omuw luuyrli

i i.....11 i" i '-, i'11    ,' () /