W stanic jałowym transformatora prąd płynący w uzwojeniu pierwo-tnym jest bardzo mały, więc spadek napięcia na rezystancji uzwojenia jest także bardzo mały. Dlatego z dostateczną dokładnością można przyjąć, że napięcie indukowane na skutek zmienności strumienia skojarzonego jest równe napięciu doprowadzonemu uv Ponieważ w stanie jałowym strumień rozproszony <Pal jest mały w porównaniu ze strumieniem głównym, więc z pewnym przybliżeniem można przyjąć, że napięcie u1 jest równe napięciu indukowanemu w uzwojeniu pierwotnym przez strumień główny. Jeśli napięcie doprowadzone u1 zmienia się kosinusoidalnie, to napięcie indukowane w uzwojeniu pierwotnym przez strumień główny <Ż> zmienia się także kosinusoidalnie. Napięcie indukowane jest przesunięte w czasie o ćwierć okresu względem indukującego je strumienia, więc przy kosinusoidalnie zmiennym napięciu indukowanym strumień zmienia się sinusoidalnie, czyli
$ = <Pmsmcot (2.5)
przy czym pulsacja co jest związana z częstotliwością / zależnością co = 2 uf.
Napięcie indukowane jest proporcjonalne do amplitudy strumienia i do liczby zwojów. Stąd wyrażenia na wartość chwilową, amplitudę i wartość skuteczną napięcia indukowanego w uzwojeniu pierwotnym mają odpowiednio postacie
un = 2nfN1 cos cot
Wartość chwilowa, amplituda i wartość skuteczna napięcia indukowanego przez strumień główny w uzwojeniu wtórnym są określone wyrażeniami
(2.7)
ui2 = 2n fN2 $m cos cot Ui2m = 2nfN2*m
Strumień rozproszony <Pal indukuje w uzwojeniu pierwotnym napięcie o wartości skutecznej
Przewodności magnetycznej Acl na drodze strumienia rozproszonego pierwotnego odpowiada indukcyjność rozproszenia pierwotna Lol = NlAai oraz reaktancja rozproszenia pierwotna
*01 = a>La 1 = 2nfLal (2.9)
Napięcie indukowane w uzwojeniu pierwotnym przez strumień rozproszony jest równe spadkowi napięcia na reaktancji rozproszenia pierwotnej, tzn.
Uxl = X,lI1 (2.10)
Spadek napięcia na rezystancji uzwojenia pierwotnego wynosi
•2.16* Co to jest przekładnia zwojowa transformatora?
Operując pojęciami uzwojenia górnego i dolnego, otrzymuje się następujące wyrażenia na napięcia indukowane w uzwojeniu górnym i dolnym:
2tc
(2.12)
U>t = J2fN^" Uu = ^2 /NA
Przekładnią zwojową transformatora nazywa się stosunek liczby zwojów górnych do liczby zwojów dolnych, czyli
(2.13)
Przekładnia zwojowa jest liczbą większą od jedności, albo (przy Ng = = Nd) równą 1. Z wzorów (2.12) i (2.13) wynika, że w transformatorach jednofazowych
(2.14)
czyli w transformatorach jednofazowych przekładnia zwojowa jest także równa stosunkowi napięcia indukowanego górnego do napięcia indukowanego dolnego. W przybliżeniu można także przyjąć, że
(2.15)
_ U ~~ U
29