25547 skanuj0006

Spowolnienie i zahamowanie ruchowe polega na ociężałych, powolnych ruchach dała, które sprawiają wrażenie z trudem wykonywanych czynno-śd. Występuje ono w zespołach depresyjnych, w osłupieniu katatonicz-nym, w osłupieniu w chorobie afektywnej, w psychozach wywołanych czynnikami infekcyjnymi lub intoksykacyjnymi. Osłupienie katatoniczne pojawia się nagle. Zahamowanie w postaci bezruchu osiąga szczególną głębokość w osłupieniu efektorycznym (sztywnym). Napięcie mięśni jest wzmożone, chory w pozycji leżącej może utrzymywać głowę nad poduszką (objaw poduszki powietrznej). Jego kończyny mogą być ułożone niefiz-jologicznie, a przy próbach ich wyprostowania napotyka się na elastyczny opór. Po jego pokonaniu chory utrzymuje kończynę przez długi czas w nadanej pozycji (giętkość woskowa). Chory może aktywnie przeciwstawiać się poleceniom. Jeżeli prosimy, aby podał nam rękę, chory ją cofa. Jest to negatywizm czynny.

Osłupienie receptoryczne (wiotkie) nie osiąga takich rozmiarów zahamowania, jak osłupienie efektoryczne. Chorzy chodzą, poruszają się wolno, zmieniają pozycję w czasie leżenia. Brak jest wzmożonego napięcia mięśniowego. Negatywizm przybiera postać bierną — chory nie spełnia poleceń.

Pobudzenie ruchowe może osiągać różne natężenie, począwszy od lekkiego niepokoju ruchowego, takiego jak chodzenie po sali chorych, niemożność siedzenia przez dłuższy czas w spokoju, aż po maniakalne podniecenie ruchowe, gdy chorzy biegają, krzyczą, chwytają przedmioty. Niepokój ruchowy może występować w depresji, szczególnie w psychozach przedstarczych i starczych, w psychozach alkoholowych, w zaburzeniach świadomości, w schizofrenii i cyklofrenii oraz w niektórych postaciach niedorozwoju umysłowego.

ZABURZENIA CZYNNOŚCI POPĘDOWYCH

Do zaburzeń czynności popędowych należy wzmożenie lub obniżenie łaknienia, np. bulimia i jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa).

Tendencje samobójcze są oznaką zaburzeń popędu samozachowawczego. Mogą one występować u chorych z omamami i urojeniami, u chorych z zespołem depresyjnym, w nagłych stanach podniecenia psychoruchowego {raptus melancholiom, catatonicus, epilepticus i raptus alcoholicus). Tendencje samobójcze zdarzają się również chorym na schizofrenię, szczególnie wówczas, kiedy uzyskują krytyczny wgląd w swoją sytuację.

Zaburzenia popędu płciowego to obniżenie lub wzmożenie popędu oraz zaburzenia jego zaspokajania i ukierunkowania. Są to m.in. pedofilia, ekshibicjonizm, oglądactwo, masochizm i sadyzm.

W stanach depresyjnych może dojść do osłabienia potrzeb seksualnych. Dotyczy to szczególnie depresji endogennej. Wzmożona aktywność seksualna dość często występuje jako pierwszy objaw rozpoczynającej się manii.

Nieprawidłowości zachowania się seksualnego mogą występować w zespołach psychoorganicznych (pedofilia, oglądactwo, ekshibicjonizm), w schizofrenii hebefrenicznej (masturbacja w miejscach publicznych), w ciężkich postaciach niedorozwoju umysłowego.

Zaburzenia świadomości oraz przytomności opisano w części IV, w rozdziale 25.

Ćwiczenia

Sprawdzian nr 1¹

W każdym zadaniu masz cztery odpowiedzi. Tylko jedna z nich jest właściwa. Oznacz ją. Inne zadania uzupełnij prawidłowymi określeniami.

1.    Warunkowanie instrumentalne, to:

a)    stawianie choremu konkretnych warunków,

b)    wyuczanie pożądanych reakcji przez stosowanie bodźców przed wystąpieniem reakcji,

c)    wyuczanie reakcji przez stosowanie wzmocnienia po wystąpieniu reakcji,

d)    uczenie pożądanych reakcji przez naśladowanie.

2.    Halucynoidy to:

a)    omamy węchowe, do których chory ma stosunek krytyczny,

b)    krótkotrwałe omamy wzrokowe,

c)    omamy smakowe związane z urojeniami,

d)    iluzje, które występują przy zasypianiu.

3.    Urojenia mogą występować:

a)    w ciężkich nerwicach,

b)    w zaburzeniach osobowości,

c)    w psychozach,

d)    w stanach przepracowania i wyczerpania.

4.    Depersonalizacja to:

a)    urojenie nihilistyczne,

b)    poczucie, że jest się osobą niepełnowartościową,

c)    patologia spostrzegania,

d)    poczucie utraty tożsamości i nierealności.

5.    Luka pamięciowa może być następstwem uszkodzenia tkanki mózgowej lub

zaburzeń świadomości. Objaw ten nazywa się również..........

6.    Zatrzymanie świadomości na spostrzeganiu przedmiotu lub sytuacji nazywane

jest w psychologii...............

79

1

Prawidłowe odpowiedzi znajdziesz na końcu książki.