26909 P1190816

poMMM w wielką iloóó naozyń oru w różno wyroby metalowo, brązowe 1 ielsaas, Ceramika pochodząca s grobów reprezentuje oiomonty charakterystyczne dla różnyoh kultur. Formy 1 bogata dekoracja wlała naczyń vią*e Ja s kulturą Suoiu da Sus. Próoa tego Jednak mamy tu elementy kultury Jloua /która w ozy•tej formie nie dotarła w ta okolioe/, oora-■ikf praypeminająoą formy spotykane w kulturze madularowsklej 1 w kulturach pokrewnych, a takt* naoeynia waaowats, uważane aa typowe dla kultury pllińskiej. Obok tego pojawiają elf formy naczyń, zwłaszcza wszy o wyodrębnionej szyi z rozóhyloną krawędzią, zdobione szerokimi —kene Ilirami 1 rogowa tymi guzami, które staną alf formą przewodnią dla kultury gzwskiej. V dekoracji ceramiki występują tek zupełni# oryginalne i nie spotykane na inny oh terenaoh motywy, m. In. zdobienie główkami zwierząt ozdobny oh występów na brzuóoaoh naczyń /tabl. XXIVXX, Ó-7/. Vóród wyrobów brązowych spotyka elf ozekany a tarczko-watya obuchem, sztylety, siekierki z tuleją i uszkiem. Występują też drobne raozsj wyręby złote i wyroby Żelazne /*. In. siekierki/, które są niewątpliwie importami a południowego wschodu. Cmentarzysko w L'd-puą Jest obiektem niezwykłym. V inwentarzu grobów występuje zmieszanie różny oh elementów kulturowych 1 nie spotykana na innych terenaoh ekspresja w dekoracji ceramiki. V okolicy L&puą znane są złoża złota i miedzi. Najprawdopodobniej ludzie pochowani na tym omentarzysku, założonym w dolinie óródgórsklej, kierowali wydobyoiem oennyoh kopalin i brali udział w handlu, oo przyczyniło etę do napływu na omawiany ta teren oenayóh wyrobów importowany oh z daleka, Jak też do wytworzenia się lokalnego osntrum produkoji bardzo oryginalnej oeramiki. Omawiane tu cmentarzysko Jest w zasadzie datowane na Brąz 0 i - być może - na Hallstatt

Z terenami objętymi przez kulturę Suoiu de Sue sąsiadowała mała lokalne grupa Bsrkasz-Dsmscser. która zajmowała tereny położone nad rzeką Berettyo i w okolicach Debreozyna; Jest ona datowana na Brąz D. Grupa ta wytworzyła się na podłożu kultury Otomani, a w Jej inwentarzu widoczno są elementy kultury Suciu de Sus. Z obrębu tej grupy znane są groby olałopalns popielnicowe.

s. Grupą Cnie en i

Hz terenie Bana tu, w okresach Brązu C i D rozwijała elf lokalna grupa, wykazująca we wozeenej fazie pewne powiązania z kulturą Girla Hare, reprezentowana przez płaskie cmentarzyska ciałopalne z grobami popielnioowyzl. ¥ jej rozwoju można wyróżnić dwie fazy: starszą - datowaną na Brąz C 1 młodszą - pochodzącą z Brązu Di- byó może - z po-ozątków okresu Hallstatt L. Groby na cmentarzyskach /Cruceni, Bobda, jud. Timię/ okładają się normalnie z popielnicy, którą s reguły jeet naczynie wazo wato, nakrytej drugim naozyniem. Obok popielnicy ustawione są kubki polnląoe funkcję przy stawek. V Inwentarzu osrani osnya występują naczynia wazo watę o wyodrębnionej azyl z rozchylonym brzegiem, niekiedy zaopatrzone w uchu, zdobione guzkami u nasady azyl. Wazy starszej fazy bywają zdobione ornamentem rytym lub wykonanym odo lekami stempelka. Natomiast w fezie młodszej po Jawie Ją się szerokie Slobkl--kanelury. Misy mają ni ok i ody bardzo oryginalnie ukształtowane brzegi, powycinane w dute, trójkątne zęby. Wyroby metalowe to o zakony brązowe z ta różowatym obuchem, szpile z główką w postaci rozwidlonych skrzydełek, sztylety z ni turni do przymooowania rękojeści, wisiorki. Spotyka się tost kolie z paciorków lub guziczków.

Na terenie Dana tu, w miejscowości Suzani jud. Timlą, znajduje elę bardzo oryginalne stanowisko, na którym występują kurhany, przypominające wyglądom kurhany z cmentarzyska w Lapuą. V kurhanaoh tych znajduje się bardzo duda Iloóó naczyń /ponad 150 naczyń w jednym kurhanie/ o formach nawiązujących nieco do grupy Cruoenl /tabl. XXXVII, 8-12/. Ceramika ta nie Jeet chyba wyposażeniem grobowym, bowiem nie natrafiono w obrębie kurhanu na ślady pochówka.

f. Kultura gawskn

Na terenie dorzecza górnej 1 środkowej City wytworzyła się w okre-eio Hallstatt A^ kultura gawska /Oava w pó Ino ono-wschodni oh Węgrzech/. Kultura ta wodle wszelkiego prawdopodobieństwa uformowała się w strefie nlo ogarniętej od zachodu przez kulturę mogiłową, ani teZ nie opanowanej od wschodu przez kulturę Noua. V tej wąskiej stosunkowo strefie obojmująoej toreny nadoioańokio wraz z Donatem 1 zachodnią ozęśó Siedmiogrodu utrzymały się dłuZej tradycje kultury Otoman!, a następnie rozwijały lokalne kultury ozy grupy /Suciu de Sus, Cru-ceni/, które stały elę bezpośrednią podstawą w procesie formowania się kultury gawsklej. Kultura ta dośó szybko rozprzestrzonlia się ku wsohodowi na torenle Siedmiogrodu, ogarniająo tereny zajmowene dawniej przoa kulturę Noua. V okresie Hallstatt A nastąpiła tsZ ekspansja kultury gawsklej ku zaohodowl, na obszar zajmowany przez kulturę pi lińską. Ekspansjo ta doprowadziła do załamania się kul tory pilińskioj. Wschodnią ozęśó terytoriów kultury plllńsklej zajęls teraz kultura gawska, która pojawiła się na wschodniej Słowaoji. Osadnictwo ludnośol kultury gawsklej przenikało na północ dolinami rzek Ondavy, Topi i 1 Torysy pod główny grzbiet Karpat. Poprzse Przełęcz Dukielską ludnośó kultury gawsklej przedostała się na północną stronę Karpat /Wietrzno, woj. Krosno/, a elementy tej kultury uchwytne są