27270 P1020880 (3)

wyposażony jest w kategorie obiektywne, pasujące do kalcgoryj występujących w święcie rzeczywisty m. ora? 'empiryczny m. utrzymującym, że człowiek przyswaja sobie kategorie umysłowe przez poznanie zmysłowe, w taki sposób, że pasują one do świata rzeczywistego. Metodologia psychologii obiektywnej zmierza do wykluczenia jakichkolwiek czynników subiektywnych, czyli wszelkich aspektów doświadczeniowych. takich jak percepcja wraz z jej złudno-ściami; wyobrażenia, motoryka ciała, pożądania, zamierzenia, oczekiwania, doświadczenia osobiste i społeczne, rozumienie pojęć za pośrednictwem innych pojęć, stereotypy, teorie ludowe oraz mity; wszystko to znajduje się poza obszarem zainteresowania psychologii obiektywnej. W jej obrębie wymienione tu czynniki nie mogą służyć poznaniu, nieuchronnie bowiem prowadzą do ..błędów subiektywizmu". podlegając ciągłym, nieprzewidywalnym zmianom, różnym u różnych konkretnych ludzi.

Zarówno obiektywna ontologia, jak obiektywna psychologia leżą u podstaw językoznawstwa obiektywnego, które posługuje się klasycznymi kategoriami definiowanymi za pomocą warunków koniecznych i wystarczających, jakie spełniać muszą wszystkie składniki danej kategorii. Warunki te odpowiadają obiektywnym cechom rzeczy podlegających kategoryzacji. Stąd też każdą rzecz albo jest. albo nie jest składnikiem danej kategorii, w zależności od tego. czy spełnia dane warunki. Nie istnieją przypadki pośrednie. Istnieją natomiast kategorie złożone jako logiczne połączenie kategoryj prostych. Wszystkie kategorie są albo proste (pry marne), albo złożone. Jest to istota redukcjonizmu. charakteryzującego tradycyjne językoznawstwo. Redukcjonizm przejawia się między innymi w opisie semantyki języka naturalnego: znaczenia znaków! będących wyrazami złożonymi lub zdaniami są redukowane do znaczeń znaków prostych, czyli morfe-mów*. i do zasad łączenia. Dlatego też w tradycyjnej semantyce istnieją pierwotne, niercdukowalne predykaty, którym odpo- ) wiadają pierwotne kategorie. Kategorie złożone powstają zaś jako rezultat połączeń kategoryj pr.ymarnych. W klasycznej semantyce takie połączenie opisuje się jako operacje na zbiorach, a więc jako koniunkcję, dysjunkcję lub negację, wzbogacone ostatnio o bardziej skomplikowane operacje logiczne.

¹ Morfem — najmniejsza cząstka języka mająca znaczenie. Morfem nie pozwala się podzielić na mniejsze cząstki obdarzone znaczeniem. W tradycji językoznawczej morfemy dzielą się na leksykalne i gramatyczne, a te ostatnie na lleksyjne i słowotwórcze, czyli derywacyjne. Na przykład — w polskim wyrazie przedrostek występują trzy morfemy: przed- (morlem slowotwór-^czy — prefiks). -rosi- (morfem leksykalny — rdzeń) i -ek (morfem słowotwórczy — su!iks). W lormie przedrostkiem występuje też morfem flek-syjny, czyli końcówka właściwa dla przypadku zwanego narzędnikiem.

Każdy język naturalny zawiera os rozmaitszego rodzaju. Występują or analizy języka. Są to więc kategorie lot logiczne, leksykalne, syntaktyczne, j W tradycyjnym językoznawstwie nikt sycznej teorii kategoryj. u której p (zbioru), dostarczająca modeli mater językoznawstwa. Lingwistyka genera tkwi w tym tradycyjnym nurcie z kategoryj. a więc z teorią mnogo! logia generatywna posługuje się zh które służą do dcłiniowania katego nych fonemami), rozmaite zaś nawis operacyj na zbiorach. Podobnie t ne w planie składniowym języka, ki jak zbiór zdań. a sama gra mai y jak zbiór reguł charakteryzująt są uporządkowanymi z b i giez nych (jako przecięć zbiorów).

Klasyczna teoria kategoryzacji tkv ślenia ludzkiego, gdyż jest wyrazi i ładu. Stosuje się ją w wielu d/ic można by poczytać za próbę podws dziedzin badawczych. Dotyczy to zw cych związek z poznaniem, a wi Chodzi tu więc o filozofię, psycholc siwo. informatykę i badania nad we wszystkich tych naukach w osi; klasyczną teorię kategoryzacji. W w dużej mierze pod wpływem prac wanych w drugiej połowie lat sit Rosch z Uniwersytetu w Berkeley efektów prototypowych. Jedno z rewolucji w zakresie kategoryzacji pracy Wittgensteina Dociekania fili ¹ Wittgenslein wykazuje, że nieklórj są lak niejednorodne, że nie mogi jące warunki potrzebne do zdełiniov rodzaje gier. jak szachy, brydż, pil bie podobne w mniejszym czy więks jakiejś rodziny. Nie można jednak bardziej zbioru cech. które byłyby Wszystkie gry wykazują natomiast i dobieństwem rodzinnym", które po czynności we wspólnej kntegotii poi