29725 skanuj0041 (70)

82 Zasady nauczam.

Cz. Kupisiewicz uważa, że przy realizacji tej zasady korzy stne jest posługiwanie się następującymi regułami dydaktycz nymi⁸⁵:

a) należy odpowiednio ukierunkować zainteresowania uczniów do nowego materiału i wytworzyć pozytywne motywy uczenia się;

a) pod względem organizacyjnym i dydaktycznym trzeba tak przygotować zajęcia, aby zapewnić każdemu uczniowi aktywny udział;

c)    ćwiczenia mające na celu utrwalenie przerobionego materiału należy stosować po sprawdzeniu, czy wszyscy uczniowie dobrze go zrozumieli;

d)    częstotliwość powtórzeń powinna być zgodna z krzywą zapominania, a więc największa bezpośrednio po zaznajomieniu uczniów z nowym materiałem;

e)    przekazywanie informacji należy łączyć w układy logiczne, a uczniów trzeba wdrażać do naukowej weryfikacji praw, zasad i reguł;

f)    należy stosować systematyczną kontrolę wyników nauczania i oceny pracy ucznia, co wpływa korzystnie na trwałość jego wiedzy.

Zasada ta łączy się bezpośrednio z tym etapem procesu kształcenia, w którym następuje kontrola i ocena rezultatów nauczania, ale także, jak każda z zasad, określa podstawowe prawidłowości całego procesu i jego uwarunkowań.

W klasach I-III dominują takie typy lekcji, na których powtarzanie różnego rodzaju, nawiązywanie do tego, co dziecko umie, występuje bardzo często. Ponadto w programach wyróżnia się warstwy treści, z których uczeń tylko część musi sobie przyswoić. Daje to nauczycielowi asumpt do takiego planowania pracy, w którym te treści przewijają się wielokrotnie, a więc są powtarzane. Bezpośrednią korzyścią dla nauczyciela z tego jest:

Kupisiewicz Cz., Podstaw}/ dydaktyki ogólnej..., s. 125-127.

uzyskiwanie informacji o efektywności swojej pracy; umożliwienie dokonywania charakterystyki poszczególnych uczniów w tle grupy klasowej; możliwość udzielania natychmiastowej pomocy uczniom nie radzącym sobie z nauką;

— pełny wgląd w poziom rozwoju swoich wychowanków.

1’owtarzanie i uczenie się na pamięć nie zapewniają na ogół i il trwałych wiadomości, jak samodzielne rozwiązywanie doli, I mych uczniom problemów. Również uczenie się problemowe wymaga powtarzania materiału, a nawet pamięciowego opanowywania pewnych treści. W tym przypadku jednak powtarzanie .pełnia jedynie funkcję pomocniczą.

Zasada indywidualizacji i zespolowości, to inaczej uwzględnianie indywidualnych możliwości uczących się i podkreślanie znaczenia zespołowości w nauczaniu.

Nauczyciel ma w klasie grupę zróżnicowanych indywidualności, każde dziecko jest inne i wymaga indywidualnego oddziaływania.

Praca z pojedynczym dzieckiem rozpoczyna się w momen-i ie stwierdzenia jakiegoś odbiegania od normy, albo w dół, albo w górę. To odbieganie występuje wtedy, gdy uczeń nie radzi sobie z rozwiązywaniem zadań tekstowych, nie umie powtórzyć wiersza, popełnia błędy ortograficzne, gdy się jąka i wówczas, gdy się kręci niespokojnie na lekcji, gdy wykazuje lękowe zahamowanie przy wypowiedzi.

Ale odbieganie od normy może również zmierzać w przeciwnym kierunku, może być odbieganiem w „górę". Zachodzi ono w przypadkach wykazywania przez dzieci szczególnych zdolności, czy też wzorcowej obowiązkowości, wytrwałości itd.

Każde odbieganie od normy zauważone przez nauczyciela winno być podstawą przemyślanej pomocy skierowanej na podciągnięcie słabego, a doskonalenie lepszego. Wszystko to, co dzieje się z indywidualnym uczniem rzutuje na jakość pracy zespołowej. Cała działalność wychowawcza przebiega tym prawidłowiej, w im większym stopniu grupa społeczna, w której uczestniczy wychowanek, jest zwarta, bardziej nastawiona na działanie w zespole.