skanuj0042 (68)

84 Zasady nauczani.i

W zespole tym ważną rolę odgrywa nauczyciel. Najważniej sza jest bowiem wzajemna akceptacja. Jeśli dzieci akceptują nauczyciela i odwrotnie, układ sumaryczny zamienia się w zor ganizowaną całość, w zespół współdziałający ze sobą.

Oprócz omówionych powyżej klasycznych zasad nauczania można wymienić inne klasyfikacje wynikające z nich, a więc szczegółowsze. Wymienić tu można przykładowo specyficzne za sady wynikające bezpośrednio z idei kształcenia wyzwalającego:

—    bezwarunkowe akceptowanie ucznia jako osoby,

—    dwupodmiotowość uczestników procesu kształcenia,

—    opieranie procesu kształcenia na egzystencjalnych potrzebach uczniów,

—    pełna humanizacja interakcji społecznych,

—    empatyczne rozumienie uczniów,

—    uznanie wiodącej roli wartości w procesie kształcenia,

—    uprawomocnienie „głosu własnego" ucznia w procesie kształcenia,

—    przestrzeganie relacji dialogowych w procesie dydaktycznym,

—    akceptowanie prawa ucznia do krytyki,

—    organizowanie procesu kształcenia blisko doświadczeń uczniów,

—    przeciwdziałanie sytuacjom stresogennym,

—    systematyczne wspieranie rozwoju kompetencji osobowościowych, merytorycznych i społecznych uczniów,

—    stwarzanie warunków do indywidualnego rozwoju osobowości ucznia,

—    uprawomocnienie w procesie kształcenia inicjatywy i wielostronnej aktywności twórczej uczniów,

—    wspieranie samodzielności poznawczej uczniów,

—    udostępnianie uczniom wielorakich środków dydaktycznych umożliwiających multisensoryczne poznawanie określonych zagadnień,

—    umożliwienie uczniom poznawania interesujących ich zagadnień z różnych punktów widzenia,

— stosowanie uczniowskiej oceny życzeniowej z uzasadnieniem.

Przytoczona klasyfikacja jest przykładem innego spojrzenia MA prawidła, które należy uwzględnić przy organizowaniu pro-m»su kształcenia. Można by tu zauważyć, że jest to próba operacjonalizacji zasad, czyli ich uszczegółowienia.

Uogólniając, z analizy zasad wynika, że z każdej z nich można wyprowadzić szczegółowsze, zwane zazwyczaj prawidłami dydaktycznymi.

Zasady odnoszą się zarówno do działalności dydaktycznej jak i wychowawczej nauczyciela, odnoszą się także do pracy ucznia. Swą treść czerpią zaś głównie z danych procesu dydaktyczno-wychowawczego.

Podstawowe i najogólniejsze prawidłowości tego procesu .formułowane odpowiednio jako ogólne normy działalności dydaktyczno-wychowawczej przyjmują postać zasad.

I iteratura

I Encyklopedia pedagogiczna. Warszawa 1993.

2. Davis S. L., Alexander L. T., Yelon S. L., Konstruowanie systemu kształcenia. Jak doskonalić nauczanie. Warszawa 1984. t, Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki ogólnej. Warszawa 1994.

I. Okoń W., Słownik pedagogiczny. Warszawa 1992.

!>. Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 1995.

/i. Puślecki WŁ, Kształcenie wyzwalające. Kraków 1996.

7, Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli. Toruń 1996.