skanuj0011

W zespole czynników psychicznych wyzwalających zaburzę! nia seksualne ważną rolę odgrywają czynniki diadyczne' (międzypartnerskie). Różne relacje zachodzące między partnerami (uczuciowe, charakterologiczne, materialne, intelektualne! rodzicielskie, powiązania rodzinne, towarzyskie, typ komunika! cii interpersonalnej) mają bardzo duży wpływ na potrzeby, za| chowania i reakcje seksualne. Relacje te przebiegają na różnych poziomach: podświadomym, świadomym, intuicyjnym.

Kohler (1967) uważa, że aktywizacja zawodowa kobiet w znaczącym stopniu wpłynęła na relacje partnerskie i konflikty małżeńskie. De Lora (1972) wskazuje, że oczekiwania, scenariusze życia małżeńskiego, ideały partnera są często sprzeczne, co rzutuje na więź seksualną,satysfakcję seksualną i konflikty między partnerami. Schnabl (1972), badając więzi seksualne i małżeńskie 3500 osób liczącej populacji, również stwier-’ dza istotne różnice między płciami w widzeniu swych ról seksualnych, postawach wobec seksu, wzajemnego niezrozumienia psychicznego. Różnice te są często źródłem trudności w życiu seksualnym i partnerskim. Chmielnicki (1971) jako jedną z ważniejszych przyczyn zakłóceń relacji małżeńskich widzi różnice pomiędzy śroaowiskami, w jakich wychowywali się partnerzy. Zmiana jednej warstwy społecznej na inną wiąże się z procesem odrzucania norm, wzorów zachowania, hierarchii wartości, a nowe zasady powstają znacznie wolniej. W powstałą lukę wchodzą postawy indywidualistyczne, a nawet anarchistyczne.

Munjack i Oziel (1980) do najczęściej spotykanych diadycz-nych przyczyn zaburzeń seksualnych zaliczają: zanik atrakcyjności partnera, rutynę, związki pozamałżeńskie, konflikty i czynniki sytuacyjne.

Wolicki (1981) uważa, iż istnieje pewne kontinuum: zaburzenia relacji rodzinnych — zaburzenia partnerskie — zaburzenia seksualne.

Beisert (1982), opierając się na teorii komunikacji interpersonalnej, stwierdza, iż zaburzenia komunikacji są częstą przyczyną zaburzeń seksualnych. Do najważniejszych konsekwencji; koncentracji na własnej osobie autorka zalicza: obniżenie zainteresowania osobą partnera, zaburzenia w kształtowaniu się wiedzy na temat własnego funkcjonowania seksualnego (bagatelizuje się sygnały otrzymywane od partnera, nie dopuszcza się do świadomości sygnałów zagrażających), brak dbałości o zrozumiałość komunikatów oraz specyficzne ukształtowanie meta-komunikacji.* W tym ostatnim przypadku chodzi o spadek licz-

Metakomunikaty: informacje przekazywane przez partnerów do siebie co. do przebiegającej między nimi komunikacji.

by metakomunikatów (nieznajomość słownictwa, narastające poczucie niezrozumienia), nadmierny wzrost ich liczby (w celu manipulowania partnerem) oraz tworzenie metakomunikatów nieprzydatnych, np. odraczanie omawiania problemów, bagatelizowanie potrzeby dialogu. Na marginesie tych poglądów trzeba wspomnieć, iż w seksuologii i w psychoterapii teoria komunikacji nabiera coraz większego znaczenia zarówno w diagnostyce, lak i w terapii.

Niewłaściwe przygotowanie do życia małżeńskiego, niewłaściwy wybór współpartnera, nieumiejętność neutralizowania konfliktów w pierwszych latach związku małżeńskiego są częstą przyczyną konfliktów diadycznych oraz zaburzeń seksualnych. O rozmiarach potencjalnego zagrożenia w tym zakresie świadczą badania Laskowskiego (1984). Autor ten stwierdza, że wybór partnera życiowego przez kobiety w ponad 50% przypadków nie był właściwy, podobnie jest z mężczyznami (wybór kon-formistyczny, instytucjonalny, instrumentalny, egoistyczny, urazowy). Po 5 latach małżeństwa 23% związków to związki udane, 55% — konfliktowe, a 22% jest w stanie rozbicia lub po rozwodzie. 66,4% małżeństw ocenia współżycie seksualne w pierwszym roku jako dobre, ale później co 3 kobieta zaczyna się uskarżać na wtórną oziębłość seksualną. Dane powyższe są o tyle istotne, iż dotyczyły związków osób wierzących, przebadanych w ośrodku duszpasterskim.

Dominian (1984) fazy życia małżeńskiego dzieli na trzy: małżeństwo między partnerami do 30 roku życia (trwające średnio 5 lat), małżeństwo między partnerami w wieku 30—50 lat i małżeństwo między partnerami po 50 roku życia. Stwierdza on, że w pierwszej fazie małżeństwa w 12—18% związków występują zaburzenia seksualne, m.in.na tle walki o dominację, sporów na tle finansowym czy rodzinnym. W drugiej fazie częste są u kobiet poporodowe zaburzenia libido, problemy seksualne partnerów wynikają z częstszych w tym okresie związków pozamał-żeńskich, ujawniają się również w tym czasie potrzeby homoseksualne. W fazie trzeciej, zdaniem autora, problemy seksualne związane są z okresem przekwitania.

Na podstawie własnych badań (Starowicz 1985) do najważniejszych diadycznych przyczyn zaburzeń seksualnych zaliczam:

—    zaburzenia komunikacji interpersonalnej,

—    zanik atrakcyjności osoby partnera,

—    zadaniowe traktowanie współżycia, np. w celu wykazania się potencją,

—    zagrożeniowo odbierane zachowanie partnerki porównującej np. aktualnego partnera z poprzednim bądź z partnerem ze związku pozamałżeńskiego,

23