30220 Untitled Scanned 31

nych, każe im pobiec nad brzeg rzeki i tu pokazuje ich na pustym zboczu, pozbawionym jakichkolwiek ubocznych elementów. Rozegranie tej sceny np. na tle wielkomiejskiej ulicy, pełnej wizualnych pokus dla widza, odebrałoby scenie całe jej wewnętrzne napięcie.

Kompozycja ujęcia często w większym stopniu zależy od tego, co usunięto z kadru, niż od tego, co w nim zostawiono.

Arsenał Dowżenki (operator Daniił Demucki). Wielkie, zaorane pole, widziane z góry (bez linii horyzontu w kadrze), po którym posuwa się wolno bardzo mała figurka siejącej kobiety, jedynej z powodu wojny opiekunki tej ziemi. Kontrast ogromu pola z niedostrzegalnym niemal ruchem maleńkiej postaci rodzi uczucie bezradności wysiłku, potępienie bezsensu wojny.

Stare i nowe Eisensteina (operator Eduard Tisse). Ugorne pole, widziane nieco z góry, na które zajeżdżają traktory z pługami i rozpoczynają orkę po spirali: wizualny przyrost zoranej ziemi jest błyskawiczny i przekonywająco ilustruje tezę o wielkiej przydatności traktora w gospodarstwie.

'o Venerdi De Siki (operator Vincenzo Seratrice). Podwórko sie-i, na nim dzieci bawiące się w koło. W kole stoi mała bohaterka, dok jednej z postaci, dzieci z obwodu koła rozbiegają się we tlue strony, zawsze jednak na zewnątrz koła. Bohaterka pozo-środku. Ruch odśrodkowy, kontrastujący z jej bezruchem, izo-i od otoczenia, spełnia niemal rolę napiętnowania, pokazania pal-

K >i,ns:iadtu Dzigana (operator Naum Naumow-Straż). Dziób in-iogo okrętu, posuwając się do przodu, filmowany od dołu, zaj-\v i; nu mai całą powierzchnię ekranu, przesłaniając pogodne nie-

....... trudnej do zwalczenia, żelaznej potęgi, nieubłaganie za-

< ) pogodny dzień.

KAMY PRZESTRZENNE OBRAZU FILMOWEGO

SlMi o mowa o kompozycji, pora omówić sprawę ram, w które wpisuje ope-mIih loimpoiiowane przez siebie obrazy. Boki kadru (i ekranu) w filmie nor-im/oNtuJą do siebie w stosunku bliskim tradycyjnej regule złotego ^J ■ 'In i • ■■ t.ll), tj. jak 3 do 4.

Wlu pw głośnej reklamie towarzyszącej pojawieniu się wszelkiego rodzaju

• -•ni Iioim nymetrla tego ruchu odśrodkowego budzi uzasadnione podejrzenia, k n.i fm tn:t mchu wynikła nie tyle z obserwacji życia, ile z reżyserskiego

pi (•*«« tti iwlen dowód na to, jak rozwiązania teoretycznie znakomite, precy-* ••»•!<’ i.imiIo dzięki swej „czystości” nie przystają do materii życia, na-|M»r l»xlkowością.