32385 skan

Krzysztof Kaniasty

Indiana University ofPennsylvania (USA) Uniwersytet Opolski

Dynamika wsparcia społecznego w kontekście stresu społeczności'

Wprowadzenie

Systematyczne empiryczne badania nad rolą wsparcia społecznego są zjawiskiem stosunkowo młodym. Ostatnie dwa dziesięciolecia intensywnych programów badawczych dość jednoznacznie wykazały, że wsparcie społeczne (social support) w dużej mierze ma bardzo korzystny wpływ na zdrowie psychiczne, fizyczne i dobrostan (well-being). Oczywiście opinie i przeświadczenia, że rodzina i przyjaciele odgrywają istotną pomocną rolę w naszym życiu, nie są zaskakujące, odkrywcze ani nowe. „Przyjaciela poznasz w biedzie”, „co ci więcej trzeba jak miłości”, „w tłumie raźniej”, „bo do tanga trzeba dwojga” - wersy i powiedzenia tego rodzaju funkcjonują w mowie ludzkiej od zarania wieków. Nie tylko trubadurzy i poeci doceniają wagę miłości, więzi międzyludzkiej i przyjaźni. Idea, że sens, radość i zadowolenie z życia są w dużym stopniu odzwierciedleniem pozytywnych interakcji i kontaktów społecznych, była i jest podstawowym elementem prawie każdej doktryny i teorii w naukach społecznych. Na przykład ponad 100 lat temu idea ta pojawiła się w pracach Durkhe-ima nad samobójstwem (Durkheim, 1897/1951), a w latach dwudziestych naszego wieku Franciszek Znaniecki opisywał szkodliwe skutki utraty wsparcia społecznego wśród polskich chłopów emigrujących do metro-

¹ Część tego artykułu została napisana na podstawie prac, których współautorką jest Frań Norris z Georgia State University, Atlanta, USA. Opracowanie niniejszego rozdziału, jak i badania autora dotyczące polskiej powodzi 1997 roku były częściowo finansowane z projektu badawczego KBN „Człowiek w obliczu kataklizmu”, z projektów finansowanych przez State System of Higher Education (SSHE), Pennsylvania, USA, i International Research & Exchanges Board (IREX, USA. 1REXfunds wereprovided by ihe National Endow-ment for the Humanities, and the United States Department of State which administers the Title VIII Program. Nonę of these organizations is responsible for views expressed).

43