32556 Obraz3 (14)

o większe odpryski szkliwa i masy czerepu. Kafel w tym miejscu 4 pęknie sam, gdy będzie pękał wzdłuż całej linii.

Przecięcie kafla wzdłuż linii łamanej, np, odcięcie wy- j wycinka prostokątnego na brzegu kafla, tzw. sztuczki (rys. 33), od- | bywa się w ten sposób, że najpierw w punkcie załamania linii punkt Jj 1, (rys. 33) przebijamy punktakiem otwór na wylot trzymając kafel fjj na kolanach. W tym celu nacinamy punktakiem niewielką po-fl Wierzchnią kafla (o średnicy około 1 cm), miejsce obok miejsca. Puhktak trzymamy nieco pochylony, ostrzem ku środkowiJ| obrabianego pola. Powstaje coraz większe zagłębienie, aż w kpńciM ostrze przebija płytę na wylot. Poczynając od miejsca przebicia i wykruszamy resztę materiału, aż powstanie dostatecznie duży* otwór stykający się z obydwiema liniami przecięcia. Otwór ten za-.;|| bezpiecza kafel przed pęknięciem wzdłuż linii przecięcia pożal wycinkiem.

Linie przecięcia nacinamy punktakiem tak, jak przy zwykłym?* przecinaniu kafla, nacinając kolejno raz jedną, raz drugą Łfniię. Nieco mocniej uderzamy w miejscach nad kołnierzami. W chwili kie-* dy zmiana dźwięku sygnalizuje początek pękania kafla, przerywamy M nacinanie i lekkimi uderzeniami młotka w kołnierz wewnątrz kafla 1 doprowadzamy do ostatecznego oderwania wycinka.

Kafle wieńcowe lub stopkowe możemy przecinać punktakiem,. j a po wyrównaniu przecięcia nożem oszlifować.

Jednakże ze względu na niewielką powierzchnię przecięcia j a zwłaszcza wtedy, kiedy chcemy odciąć bardzo wąski pasek kafla, 1 lepiej jest zbić powierzchnię oszkliwioną punktakiem lub nożem, ? po czym kafel przepiłować piłką do metali. Otrzymu- ■ jemy wówczas przecięcie równe i gładkie, które zazwyczaj nie wy- ■ maga dalszego oszlifowania. Trzeba jednak nadmienić, że piłka ; niszczy się szybko, szczególnie jeżeli na linii przecięcia nie zostało starannie zbite szkliwo.

Otwór prostokątny lub kwadratowy w środku kafla wycinamy podobnie jak wycinek na brzegu: przebijamy wtedy cztery otwory w płycie w miejscach załamania linii.

Otwór okrągły (np. otwór wyczystkowy) wycinamy przez zwykłe nacinanie punktakiem po linii okręgu koła. Przebicie otworów nie jest konieczne, można jednak w ten sposób przyśpieszyć wycięcie koła wykruszając kawałki płyly.

5. Szlifowanie brzegów kafla

W celu oszlifowania brzegów chwytamy kafel lewą ręką (rys. 34) i trzymamy go krawędzią płyty licowej prawie prostopadle do płaszczyzny ciała, stroną oszkliwioną na zewnątrz. Płytę kamienia karborundpwego trzymamy I prawą ręką poziomo i pociągamy po krawędzi kafla w kierunku od strony naszkliwip-nej ku wewnętrznej. Taki kierunek ruchu zabezpiecza szkliwo przed odpryskiwaniem. Niemniej szlifowanie brzegów należy przeprowadzać ostrożnie, aby uniknąć oszpecenia kafla odpryskami polewy.

Jeżeli obrabiamy kafle ma-jolikowe gładkie lub berlińskie, to aby usunąć odpryski szkliwa na brzegach kafla fazujemy brzegi kamieniem karborun-dowym tworząc fazę szerokości około 1 mm. Przy ciemnej barwie szkliwa daje to szczególnie Rys. 34. Szlifowanie brzegów kafla ładny efekt.

Oprócz obróbki ręcznej używanej bezpośrednio na budowie stosuje się także mechaniczną obróbkę brzegów kafla. Maszyna stosowana do tego celu (rys. 35) posiada uchwyt do zamocowania kafla oraz tarczę szlifierską poruszaną za pomocą silnika. Otrzymuje się kafle o brzegach dokładnie wyrównanych i grubych. Licowanie takimi kaflami jest znacznie ułatwione.

6. Narzędzia do obróbki kafli

Komplet narzędzi do ręcznej obróbki kafli — oprócz lekkiego młotka o ciężarze 150-^200 g i punktaka (rys. 13 b) oraz calówki najlepiej dwumetrowej i piłki do metali — zawiera:

37