308 (33)

nia w obrębie szkliwa znajdująca się nieco poniżej miejsca kontaktu stycznego; gdy demineralizacja rozprzestrzenia się do połączenia szkliwno-zębinowego, to w zębinie można dostrzec niewielkie przejaśnienie, tzw. „halo”; jeśli na radiogramie zmiana ograniczona jest do szkliwa, to może ulec zatrzymaniu, ale kiedy wyraźnie występuje przejaśnienie w obrębie zębiny, wskazane jest leczenie inwazyjne, odbudowujące integralność powierzchni, połączone z działaniem zapobiegawczym.

Leczenie: ma na celu zatrzymanie postępu demineralizacji i remineralizację zmiany próchnicowej; po uprzednim oczyszczeniu na zmianę stosuje się lakier fluorkowy lub chlorheksydynowy; pacjentowi udziela się instrukcji w zakresie zabiegów higienicznych, zwłaszcza co do dokładnego usuwanie płytki za pomocą nitki dentystycznej, dowozu fluorków z past do zębów i zmniejszenia częstości spożywania cukru; pacjent powinien zrozumieć celowość i konieczność tych działań oraz potrzebę kontroli klinicznej i radiologicznej po upływie 6 miesięcy; gdy zmiana nie ulegnie remineralizacji i rozmiar uszkodzenia powiększa się, świadczy to o przechodzeniu w kolejne stadium wymagające leczenia inwazyjnego - opracowania i wypełnienia ubytku (tablica 16 na wklejce).

Zapobieganie zamiast poszerzania (prevention instead of extension). Metoda ta została zaproponowana przez Axelssona i określana jest również jako „zapobieganie przed poszerzaniem” (prevention before extension). Oparta jest na postępowaniu nieinwazyjnym w przypadku próchnicy na powierzchni stycznej wykazującej w obrazie rtg brak ubytku w szkliwie i zmianę próchnicową nie przekraczającą V₃ grubości zębiny. Na pierwszej wizycie, po zdiagnozowaniu radiologicznym zmiany, umieszcza się przydziąsłowo między zębami klin drewniany, który powoduje niewielkie rozseparowanie zębów. Następnie powierzchnie styczne oczyszcza się profesjonalnie i aplikuje lakier Cervitec zawierający chlorheksydynę i tymol. Zakłada się również separator ortodontyczny na okres 5 dni. Na drugiej wizycie rozseparowanie zębów umożliwia wizualną ocenę zmiany na powierzchni stycznej. Przy zachowaniu ciągłości szkliwa ponownie stosuje się lakier Cervitec, a po nim lakier fluorkowy (np. Fluor Protector). Takie postępowanie jest leczeniem atraumatycznym.

Natomiast gdy stwierdza się minimalny ubytek szkliwa, oczyszcza się go małą różyczką i wypełnia światłoutwardzalnym cementem glass-jonomerowym, dociskając wypełnienie przeziemym paskiem, i polimeryzuje materiał. Po opracowaniu

Wizyta I    Wizyta II

Ubytek próchnicowy

| Lakier Cervltec

Separacja

Lakier Cervitec + lakier fluorkowy

Ryc. 143. Zapobieganie zamiast poszerzania (wg Axelssona; za zgodą wydawnictwa Quintessence Publishing Co, Inc).

308