DSCN3742 (2)

MELANOGENEZA

W obrębie keratynocytów znajduje się barwnik, przekazywany im przez wypustki meianocytów.

Melanocyty' definiuje się jako komórki pochodzące z grzebienia nerwowego i syntetyzujące melaninę. W barwieniu H+E melanocyty widoczne są w warstwie podstawnej jako komórki jasne. Markerem immunologicznym tych komórek jest antygen S-100. wykrywany przeciwciałami monoklonalnymi. Ziarna melaniny w melanocytach są rozproszone i występują również w wypustkach tych komórek. Najlepszym sposobem uwidocznienia meianocytów w naskórku jest reakcja L-dopa, która wskazuje na aktywność tyrozynazy w komórce.

Tyrozyna i Tyrozynaza

1

L-dopa (L-beta-3-4-dihydroksyfenyloalanina)

| I

Dopachinon

1

Melanina

Barwienie solami srebra wykazuje również obecność ziaren melaniny, lecz nr* dostarcza informacji o aktywności tyrozynazy.

Typowy melanocyl jest komórką mającą dwie lub więcej wypustek, w który, znajduje się zmienna liczba melanosomów - ziarnistości zawierających melaninę Również aktywność tyrozynazy jest zmienna w zależności od aktywności metabo licznej meianocytów.

W odróżnieniu od keratynocytów melanocyty nie majądesmosomów i nie przylegają ściśle do sąsiadujących komórek. Posiadają one mikrofilamenty aktynowe i mikrotubule. odgrywające dużą rolę w ruchu melanosomów. W zależności od stopnia zróżnicowania meianocytów wyróżnia się rozmaite odmiany morfologiczne melanosomów. Melanosomy, pochodzące z degenerujących się meianocytów, mogą być fagocytowane przez keratynocyty lub przez makrofagi w skórze właściwej (melanofoiy).

Czynniki wpływające uczynniająco na melanogenezę:

-    promienie pozafioletowe i stany zapalne (poprzez zmniejszenie ilości grup sulf-hydry lowych będących inhibitorami melanogenezy)

I metale i metaloidy (miedź, żelazo, srebro, złoto, arsen)

1 hormon przysadki mózgowej MSH (melanocyte stimulating hormon), którego rola u ludzi nie jest jeszcze udowodniona, hormon gruczołu tarczowego, hormony płciowe, głównie estrogeny.

Czynniki wpływające hamująco na melanogenezę:

-    hormony, głównie kory nadnerczy

-    witaminy, głównie kwas askorbinowy.

Różnice barwy skóry zależą od aktywności meianocytów, tj. liczby wytwarzanych ziaren melaniny, która różni się u ludzi rasy białej i czarnej, a nie od liczby komórek produkujących barwnik.

STREFA BŁONY PODSTAWNEJ

Naskórek łączy się ze skórą za pomocą błony podstawnej, która jest strukturą złożoną z białek i proteoglikanów, produkowanych zarówno przez komórki naskórka, jak i komórki tkanki łącznej skóry właściwej. W mikroskopie elektronowym górna część, przylegająca do komórek podstawnych naskórka, jest widoczna w postaci jasnego pasma i nosi nazwę blaszki jasnej (lamina lucida). Dolna część, przylegająca do skóry właściwej, nosi nazwę blaszki ciemnej (lamina densa) (p. schemat II).

W lamina lucida występuje kompleks białkowy (230 i 180 kD) związany z pół-desmosomami keratynocytów warstwy podstawnej, będący antygenem pemfigo-idu. Głównym składnikiem tej blaszki jest laminina - wielkocząsteczkowa glikopro-teina zbudowana z trzech łańcuchów A (200 kD) i z jednego łańcucha B (400 kD). W cząsteczce lamininy wykryto specjalne miejsca łączące się z kolagenem typu IV i z proteoglikanami oraz miejsce wiążące się z receptorami komórek.

Głównymi składnikami lamina densa są: kolagen typu IV, nie scharakteryzowany antygen kolagenowy KF-1 oraz proteoglikany, zawierające głównie siarczan he-paranu.

Strefa pod blaszką ciemną (sublamina densa) składa się z włókien zakotwiczających (anchoringfibres), zbudowanych z kolagenu typu VII, dzięki którym utrzymywana jest łączność pomiędzy naskórkiem a skórą właściwą.

W błonie podstawnej występuje wiele substancji białkowych będących antyge-| nami rozpoznawanymi przez autoprzeciwciała w rozmaitych chorobach pęcherzowych (por. rozdział 13). Natomiast wszystkie składniki błony podstawnej biorą udział w przyczepianiu się naskórka do skóry właściwej. Poza wymienionymi składnikami istotną rolę w przyleganiu keratynocytów odgrywają inlegryny (głównie z grupy VLA - very lale antigens), które są receptorami dla składników macierzy zewnątrzkomórkowej, np. kolagenu (VLA 2). lamininy (VLA 6), fibronektyny (VLA 5), epiligryny (VLA 3). Za pomocą integryn keratynocyty odbierają „sygnał” ze środowiska pozakomórkowego (składników macierzy zewnątrzkomórkowej), co moduluje ich proliferację i różnicowanie się. Jest to szczególnie ważne w przebiegu procesów regeneracyjnych, występujących po uszkodzeniu naskórka i błony podstawnej.

SKÓRA WŁAŚCIWA

Corium, Dermis

Skóra właściwa jest pochodzenia mezodermalnego. Zbudowana jest z włókien tkanki łącznej, zawiera komórki łącznotkankowe, naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe i przydatki skóry.

Granica skómo-naskórkowa ma przebieg falisty. Wyniosłości skóiy pomiędzy soplami naskórkowymi noszą nazwę brodawek (papiUae).

21