32810 S5008495

198

kultury lateńskiej typu LT C (m. In. grafitową) 1 „dackł|" są znane z Tur-nu Soverln-Schola Cladovel. Osiedle to Jest datowane amforą rodyjgfc. na pierwszą połowę II w. p.n.e., Jego związek z cmenturzynkuml typ_u Padea nio Jest więc całkiem pewny, choć nie Jest też całkowicie wykluczony. Niewielkich serii ceramiki kultury lateńskiej dostarczyły też bu-dane sonda/.owo osady w Cetato, Corlate i Rastu. Jednak ta ostatnia może należeć do starszej fazy wpływów lateńskich na obszar Oltenii Znalezisku te dowodzą Jednak powszechności używunia w południowej Oltenii ceramiki typu celtyckiego. Z Tumu Sevorln-Schcla Cludovel pochodzi poza tym Jedyne pewne znalezisko bransolety szklanej celtyckiej ^,ł*. Oprócz wymienionych znane są też w południowej Oltenii ślady innych osad z ceramiką dacką ^a7‘\ Ich stosunek czasowy do interesujących nas zespołów nie Jest Jednak Jasny ³⁸⁰.

Z północnej, podgórskiej części Oltenii znamy ponadto 2 osiedla, które dostarczyły też znalezisk ceramiki celtyckiej, a to osada w Ga-vora-Sat (wzmiankowano z niej wyżej wczesne zapinki) i sąsiednia w Ocnipi (m. in. z celtycką ceramiką malowaną). Leżą one Jednak (J. Todorović 1008, s. 20i R. KuLiinćurov 1064, m. 83), Dupnlca (V. Mlkov 1083, s. 1B8). Oblekły to są zwykło datowano tylko ogólnie na młodszą opokę żeluzu. W Informacjach o niektórych spośród tych stanowisk znajdują się toż wzmianki o odkryciu coramlkl celtyckiej. W ich wiarygodność możno wątpić, gdyż brak Jest dotąd dla tej strofy publikacji form coramlcznych bezspornie należących do kultury lateńskiej.

^m T. K. Hn«vemlck (1060, s. 110, 132, 168) umieszcza na liście lateńskich bransolet szklonych 2 okazy znaleziono w 8adovcu 1 1 z Colelu (ant. Suoidava). Z Sudovca brak Jest Jednak Juklchkolwlok materiałów eprzod IV-V w. n.o. (1. V ol-k o v 1036), n w Celeiu, choć lstnloje warstwa z materiałami klasycznej kultury dackloj — to z uwagi, żo odkryty tu okaz bransolety nałoży do typu występującogo również w okresie rzymskim, ryzykowno byłoby datowanlo go na okras poprzedni. Nie Jest też pewna „caltyckolć" paciorka szklanego z Vlrtopu, postulowana przez O. Bereł u (1080, s. 360, ryc. 202) 1 T. E. Haevernlek (1060, a. 266).

^m Np. osada w gimlan (O. Pop oścu 1067a, a. 876; tenże 1060, e. 684), grodziska Bucovłt (D. Pop esc u 1067, s. 380) 1 Polovragl (D. Popeacu 1067a, s. 361).

** Wspomnieć trzeba Jeszcze o kilku stanowiskach bułgarskich: Aldom!rovcl, ibugomsn i Sllvnlcu, okr. Sofia, Oroftoc 1 Rużlncl, okr. Vldln, Vladimirovo (d. LJuta), ok. MlhaJlovgrad, wzmiankowanych przez V. Mtkova (1038) Jako miejsca znalezienia nieokreślonych zabytków celtyckich. Mogą to być dalszo stanowisku związane | grupą Padeu-Punagjurskl Kolonii. Odmienne kryteria leżały u podstaw na-zwmiia przez T. Oornalmova (1060) celtyckimi osiedli z Muhova nad Topol* nicu. okr. Puzardżlk; oparł on swój pogląd na fakcie odkrycia w Muhovle kultowych figur I „ogniska", Których obecność uważa za przejaw rollgli 1 sztuki celtyckiej (por. niżej).

poza strofą występowania omawianych cmentarzysk. Zabytki kultury lateńskiej /. tych osud. należą więc przypuszczalnie do grupy Importów i u tomskich w kręgu kultury dacklej,

ZASIĘO CMENTARZYSK TYPU PADEA-PANAOJURSKI KOLONII

Zbliżając vl(| do końca analizy materiałów grupy Padea-Panagjurs-ki Kolonii wypada poruazyć kilka marglnuaowych zagadnień uzupełniających jej obraz. Jednym z nich Jest kwestio ostrzejszego zakreślenia wschodniej 1 południowe] granicy te] grupy na terenie Bułgarii 1 związany z tym problem wydzielenia współczesnych omawiane] grupie materiałów z rejonów położonych dale] na wschód 1 południe, a nie objętych Jeazczo w pełni kulturą hellenistyczną. W odróżnieniu bowiem od Niziny Wołoskie], gdzie z obszaru na wschód od Aluty posiadamy bogate materiały kultury dackie] datowane na ostatnie wieki p.n.e., w Bułgarii brak Jest większych serii zabytków z tego czasu, poza zespołami grupy Pudea-Punagjurskl Kolonii. Istnieje co prawda w literaturze bułgarskie] spora liczba doić lakonicznych informacji o znaleziskach, głównie ceramiki, z terenu grodzisk i osad otwartych, które autorzy datują na okres hellenistyczny lub częściej na czas od VI/V w. p.n.e. po I w. p.n.e. Zważywszy, że prace nad datowaniem ceramiki trackiej z tej epoki są w stadium wstępnym, można mieć poważne wątpliwości, czy cytowane sformułowania chronologiczne zostały oparte na wystarczająco pewnych przesłankach. Tym bardzie] więc niemożliwe jest ustalenie, które z tych stanowisk mogą być współczesne interesującym nos obiektom z elementami kultury lateńskiej (cmentarzyskom typu Panagjurski Kolonii), Istnieją też jednak w Bułgarii dwie niezbyt duże grupy znalezisk, które z dość dużą dozą prawdopodobieństwa można uznać za współczesne omawianym przez nas zespołom.

Pierwszą z nich tworzą materiały kultury dacklej z rejonów no południe od Dunaju. Świadectwem jej przenikania na prawy brzeg Dunaju, oprócz wzmiankowanych wyżej zabytków typu dackiego w zespołach grupy Padea-Panagjurski Kolonii (naszyjnik z Borovanu i zapewne z Panagjurskich Kolonii), zapinek z rombowatym kabłąkiem oraz przypuszczalnie naszyjnika z Suhindolu i grobu z Krftnu, są przede wszystkim znaleziska z osad w Staro Selo, Sp^gtó|& grobów w Novgra-dzie«■>, Pćelinie *•*, Cernim Vróhu^m i z Jaskini Devetaśkata PeSteru

I

«• V. A n u o 1 o v 1002, s. 370 n., ryc. 875, 370, 381.

M V. Mlfcoy 1033. u.

»a Slefanov 1955,    "** "* —    **

*»» I. Mol lov 1028-1021

9 — Wolnlik, Waohodnlo pogranie