34058 skanuj0261 (4)

Znając średnice podziałowe współpracujących kół należy ustalić podstawową odległość osi a, równą połowie sumy średnic podziałowych

a = 0,5(z/i +d₂) = 0,5 m(Zi +z₂)    (11.18)

Obliczanie geometryczne przekładni zębatej polega na doborze liczby zębów, założeniu wartości modułu (lub obliczeniu go z warunków wytrzymałościowych), ustaleniu wymiarów kół i obliczeniu odległości osi kół współpracujących. Stosuje się przy tym następujące określenia:

•    koło zębate czynne, przekazujące ruch na koło współpracujące,

•    koło zębate bierne, przejmujące ruch od koła współpracującego,

•    zębnik — jedno z dwóch kół przekładni pojedynczej, które ma mniejszą liczbę zębów,

•    koło — jedno z dwóch kół przekładni pojedynczej, które ma większą liczbę zębów.

Podstawowym czynnikiem przy doborze liczby zębów w przekładniach pojedynczych i złożonych (rys. 11.3a, 11.4) dla danych przełożeń jest dążenie do osiągnięcia możliwie niewielkich wymiarów przekładni (np. przez zastosowanie małej liczby zębów lub niewielkiego modułu). Zagadnienie to jest omawiane w dalszej części rozdziału. Ponadto uwzględnia się czynniki konstrukcyjno-technologiczne związane z budową i zastosowaniem danej przekładni.

W przekładniach złożonych wielorzędowych (rys. W Ab, c) stosuje się prawie zawsze koła zębate o jednakowym module (dla kół osadzonych na dwóch współpracujących wałach). Przy tym założeniu muszą być spełnione dodatkowe warunki:

•    ponieważ odległość osi dla wszystkich par kół zębatych musi być stała {a = const), zatem zi+z₂ = Z3 + Z4 = z₅ + Z(, = const.

•    dobrane liczby zębów w zębnikach i kołach poszczególnych par kół zębatych muszą odpowiadać żądanym wartościom przełożeń.

PRZYKŁAD 11.1. Obliczyć wymiary kół zębatych o module m = 5 mm dla przekładni o przełożeniu i = 5, jeżeli żądana odległość osi wynosi a — 240 mm.

Rozwiązanie

Z wzoru na odległość osi obliczamy sumę liczb zębów obu kół

= 96

Z\ + Z2 —

240

0,5 m 0,5-5

Znając wartość przełożenia, wyznaczamy liczbę zębów dla poszczególnych kół

•-fi z 1

stąd z₂ = i-Zi

261