37758 Obraz$0 (4)

H,C

CH₃QH

m

;0-C00CM3

Ml

Soloktywnolfi otrzymywania mstakrylanu motylu w stosunku do acetonu p, dwóch atopniach przemiany wynosi 77%.

Pozostał* matody produkcji matakrylanu motylu wykorzystuje Jako au rowiec izobuten (p. 4.8) lub aldehyd izomaalowy. H tym drugim przypadk przeprowadza alf najpierw utlenienie za pomoce powietrza lub tlenu d<> kw«au izoaiaolowego, po czym ten oetatnl w wyniku dalszych przekaztalcei daje metakrylan metylu:

;? hjc'    H^r

Światowa produkcja matakrylanu metylu wynoai obecnie 1#4 min t/r| Wytwarza sig z niego przezroozyate tworzywa aztuczne o dutej odporności na promieniowanie, czynniki mechaniczne i chemiczna (Plaxlglas). Kopoli-mery metakrylanu metylu stanowią środki pomocnicze dla przemysłu tekstylnego oraz odporne na światło i czynniki atmosferyczne powłokowe ma-j teriaiy malarskie.

Otrzymywanie ketonu metylowo-lzobutylowego

Tlenek mezytylu (lzopropylidonoacoton) Jeet cieczą o zapachu mifty i temp- wrz,i l3l°c. Dobrze rozpuszcza estry celulozy oraz wiała kopolimerów winylowych. Stosuje alg go jako rozpuszczalnik żywic, farb, lakierów, olejów 1 in. Poprzez uwodornienie tlenku mezytylu, w zależności od warunków reakcji, powstaje keton me tyIowo-i zobu tyIowy lub metyloizobutylokarbinol lub taż ich mieszanino, którg rozdziela alg przez destylację r

♦ H₂    ^M3^ł^CHCH₂ęCH3 keten mąlylo*o-uob»/t>4®*y

TkoTl    HjC    o

^C-CHęcHj —

^{M3    0}    *^H2    ^><3CsGHCH₂CHCH3 mcIylOizobutyłoUorbinol

lOT    H₃C'    OM

Metyloizobutylokarbinol (metyloizobutyiometanol) Jest cieczą o temp. wrz. 132°C. Stosowany jest jako rozpuszczalnik oraz półprodukt organiczny.

inne zastosowania acetonu

Ważnym rozpuszczalnikiem otrzymywanym na bazie acetonu Jest keton me tyłowe* i zobuty Iowy (2-metylo-4-pentanon) i

0

' ^a^CMCH,CCMj .

M,CT

Keton ten ma poeteC cieczy o temp. wrs. 116°C. Rozpua zeza pochodne celu-lozy (np. octan, msślan), Żywica alkldowe oraz akrylowe, co wykorzystuj: eig w przemyśle farb i lakierów. Oprócz tego jeet czynnikiem ekstrakcyjnym t^korzyatywanym m.Łn. do ekstrakcji niobu i tantalu z rud oraz W przemyśle naftowym do odparefinowanie olejów.

Pierwszym etapem ayntezy ketonu metylowo-lzobutylowego jeet konden-j aacje aidoIowa acetonu w środowisku zasadowym, w wyniku której tworzy] aią alkohol diacetonowy (alkohol 2-acetonyloizopropylowyJi

3

'OH ⁰

ÓH—17 kJ/mol

Alkohol ten jeat cieczą o temp. wrz. 16«°C. Hlesza się * wodą i licznymi rozpuszczalnikami organicznymi. Dobrze rozpuszcza wiele żywic i stosowany jest | przsmyśls farb i lakierów. Dehydratecja alkoholu diacetonowegc prowadzona w tamp. 100°C, w obecności H_aSO„ lub H,PO_h, umożliwia otrzymanie tlenku mezytylut

W wyniku uwodornienia acetonu prowadzonego w obecności katalizatora niklowego w temp. 11S-12S°C można otrzymać lzopropanol (choć ważniejaze znaczenie przemysłowa ma reakcja odwrotna):

CH₃C0CH_a "« H, —-• (CM,),ĆMOM

W wyniku kondensacji acetonu prowadzonej w temp. 200°C, pod ciśnieniem 3,5 HPa, w obecności metanolanu sodu, powstaje cykliczny trl-aer acetonu - izoforom

ę»2

W'3 * 2MjO

'"‘CHj

3CM]CCH₃

6

C_?H_sQNa

MC

I

Jest to ciecz o temp. wrz. 215°C, o zapachu miętowym. Stanowi bardzo dobry rozpuszczalnik wielu związków organicznych.

Kondensacja acetonu w podwyższonaj tomporaturzo,V w obocnoaci kwasu siarkowego stężonego, umożliwia otrzymania węglowodoru aromatycznego -

■esyty łanui

3H2O

M M ⁰ ~ZhO~

Nezytylen (1,3,5-trimetylobenzen) jest bezbarwną cieczą o temp. wrs. 1««,5°C. Stanowi on rozpuszczalnik oraz półprodukt do syntos.

478

■■