81650 Obraz9 (51)

«**« •« J I . *.    fc. ml c

poi L(»otylobutadlon), azyli cis-l,4-pollizoprun o następującym wzorisi

Drzewa Herca braslilensia uprawiane ią na plantacjach Dalekiego Wschodu, w atrefl# tropikalnej (Malaje, Indonezja, Cejlon, Indie, Kaapu-cza). Drzewa te nadają nią do ekaploatacji w wieku 5-50 lat. Uzyakuje ai« z nich 5-10 kg latekau rocznie. Łeteka zbierany Jeet do naczyn przymocowanych do pni drzew kauczukowych, w których odpowiednio nacięto korą w celu wywołania wycieku aoku.

Światy lateka zawierał 60» wody, 15% właściwego kauczuku (poliizo-prenu), 2% białka ora* małe ilości tłuszczów, Żywic, astrów, enzymów, węglowodanów i aoli mineralnych. .

Lateka tworzy eaulają, w ktOraj kauczuk jeat fazą zdyapergowaną, a pozoatale ekładniki aą rozpuazczalna w wodzie. Lateka Jeat aubatancją nietrwałą. Pod wpływem różnych czynników (proceay biologiczne, zmiana temperatury, zakwaszanie roztworu, dodanie elektrolitów) następuje jego koagulacja i z emulaji wytrąca alg gęsta, lepka maaa kauczuku.

Lateka noto być produktem handlowym, wymagana Jeat jednak oddzielenia części wody (przez odwirowanie lub destylację) w calu uzyskania stętania kauozuku w emulsji oo najmniej 60-70%. Konieczna jest równiet dodania różnych substancji pomocniczych (koloidów ochronnych, stabilizatorów, środków konserwujących i dezynfekcyjnych), aby zabezpieczyć emulsję przed koagulacją.

2.1.6.1. Wyodrębnianie kauczuku surowego z latekau

Przemysłowa metoda wyodrębniania kauczuku z lateksu polega na rozcieńczeniu go wodą do osiągnięcia stętania kauczuku w emulsji na poziomie ok. 15% (rys. 19). Następnie dodaje się rozcieńczony kwas mrówkowy lub octowy do uzyskania pH 3-5. Po wymieszaniu do środowiska reakcyjnego wprowadza się płyty aluminiowe, na których kauczuk koaguluje w postaci tzw. skór. Przemyta wodą i odciśnięta akory auazy się w bogatym w fenole dymie, powstającym przez spalanie pewnych roślin. Operacja ta ma na celu zniszczenie mikroorganizmów i zabezpieczenie kauczuku przed destrukcją. "Dymione* arkusze kauczuku, po sprasowaniu w bele, aą artykułem handlowym, dogodnym do dalszego przerobu.

Surowy kauczuk zawiera 91-93% poiłIz oprano. Wykazuje dutą elastyczność v tsmp. 10-30°C. W temp. 0°C traci ją, a w jaszcze nitasych temperaturach ataje się twardy i kruchy. Z kolei w temp. 50°C staje aię plastyczny 1 clągliwy, a w wyiazej temperaturze przechodzi w stan ciekły. Jeat elastomerem termoplastycznym.

Rys. 19. Schemat wydzielania kauczuku naturalnego

Surowy kauczuk nie jeat odporny na działanie czynników chemicznych. Przechowywany w normalnych warunkach szybko ulega zniszczeniu. U *etknlęeiu * licznymi rozpuszczalnikami organicznymi (np. benzyną, ben-j zenem, eterem, chloroformem) silnie pęcznieje i następnie częściowo i przechodzi do roztworu, w wodzie kauczuk jest nierozpuszczalny, ale j będąc przez dlutazy czas w kontakcie z nią wchłania znaczne jej ilości.

i .    2.1.6.2. Przerób kauczuku

Surowy kauczuk ma ograniczone zastosowanie przemysłowe 1 użytkowe,

; gdyż ma małą plastyczność Ł wytrzymałość mechaniczną, a takie jeat ; wrażliwy na zmiany temperatury oraz działanie czynników chemicznych i | rozpuszczalników. Najbardziej cennymi właściwościami kauczuku aaturalne-I go sąi elastyczność, odporność na wielokrotne rytmiczne odkształceni* i oraz odporność na ścieranie. Te cenne właściwości naturalny kauczuk I przejawia jednak tyko w ściśle określonych warunkach.

ObecnośC w cząsteczkach poliizoprenu podwójnych wiązaA aprawia, >e I kauczuk jest podatny na szereg reakcji chemicznych o charakterze oddy-{ cyjnym i tworzy wtedy wartościowe produkty, z których najważniejsze to i połączenia z siarką (dające gumę i ebonit). U technice stosowane ag | również tworzywa będące połączeniami kauczuku z chlorem, chlorowodorem i • chlorkiem siarki oraz produkty utleniania, uwodorniania l cyklizecji I kauczuku.

I

96