Gruczoł mlekowy saków krótko przed porodem i w ciągu pierwszych kilku dni okresu poporodowego wydziela siarę, której skład znacznie się różni od mleka. Zawartość suchej masy w siarze wynosi od 25-28% u poszczególnych gatunków (tab. 8.2) i jest dużo wyższa niż w mleku (tab. 8.1). Charakterystyczną cechą siary jest wielokrotnie zwiększona zawartość białek, głównie
Tabela 8.2. Skład siary z pierwszego doju po porodzie u różnych zwierząt gospodarskich (wg Szulca i Zachwieji)
Gatunek |
Udział procentowy > | ||
białko |
tłuszcz |
laktoza | |
Krowa |
10-18 |
3,7-6,6 |
1,1-2,6 |
Świnia |
18,0 |
7,2 |
2,4 |
1 Owca |
13,0 |
12,4 |
3,4 |
Klacz |
19,0 |
0,7 |
4,6 |
immunoglobulin i albuminy (tab. 8.3). Ilość immunoglobulin obniża się i drugiego dnia po wycieleniu wynosi 1/4 wyjściowej ilości. Immunoglobuliny siary, to: IgG, IgA i IgM. Najwięcej, bo 80-90%, wszystkich immunoglobulin stanowią IgG przenikające z krwi do mleka. Są one wiązane przez receptory komórek młekotwórczych pęcherzyka, a następnie transportowane do
Tabela 8.3. Procentowy skład siary u krowy (wg Pijanowsldego)
Składnik siary
Czas od wycielenia (w godz.)
0 |
6 |
12 |
24 |
48 | |
Woda |
73,0 |
79,6 |
85,5 |
87,2 |
88,6 |
I Białko ogółem |
17,6 |
10,0 |
6,1 |
4,5 |
3,7 |
I Globuliny i albuminy |
11,3 |
6,3 |
2,9 |
1,5 |
0,9 |
I Kazeina |
5,1 |
3,5 |
3,0 |
2,8 |
2,6 |
Laktoza |
2,2 |
2,7 |
3,7 |
4,0 |
4,0 |
Huszcz |
5,1 |
6,8 |
3,8 |
3,4 |
2,8 |
I Popiół |
1,0 |
0,9 |
0,9 |
0,9 |
0,8 |
wnętrza komórek, skąd przechodzą do mleka. Pozostałe immunoglobuliny występują w zbliżonych ilościach (5—10%) i mogą pochodzić z krwi lub też mogą być syntetyzowane przez komórki plazmatyczne (patrz str. 87) znajdujące się w gruczole mlekowym. Dzięki immunoglobulinom zawartym w siarze noworodek zyskuje odporność bierną naturalną. Jest to szczególnie ważne u zwierząt gospodarskich z łożyskiem rzekomym, przez które nie przenikają przeciwciała z krwi matki do krwi płodu. Immunoglobu-łiny zawarte w siarze są dobrze wchłaniane z przewodu pokarmowego oseska w pierwszym dniu życia, kiedy istnieje możliwość wchłaniania białek. Białka