38088 img345

Rzeczownik

1.3.10    Nazwiska rodowe

•    Męskie nazwiska zakończone na -mh, -biH, -ob, -eB, -§b są odmieniane jak rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na spółgłoskę twardą - z wyjątkiem narzędnika liczby pojedynczej, który posiada końcówkę -biM zamiast -om:

riyujKMH, riyujKMHa, riywKMHy, riyiiJKMHa, nywKMHbiM, (o) riyuiKnHe

40x06, 4exoBa, MexoBy, 4exoBa, MexosbiM, (o) MexoBe

•    Żeńskie nazwiska zakończone na -MHa, -OBa, -ÓBa są odmieniane jak przymiotniki - z wyjątkiem biernika liczby pojedynczej, który otrzymuje końcówkę -y zamiast -yio:

AXMŚTOBa, AXMaT0B0M, AXMaT0B0M, AxMaTOBy, AXM£lTOBOM, (06) Axmśtobom

•    Ukraińskie nazwiska zakończone na -eHKO, -ko obecnie nie są z reguły odmieniane; dawniej były odmieniane jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -a:

KoponŚHKo, KoponeHKu, KoponeHKe, KoponeHKy, KoponŚHKoii, (o) KoponeHKe

•    Nazwiska zakończone na -mm, -obmu, -eBH4 są odmieniane jak rzeczowniki rodzaju męskiego, jeśli oznaczają osoby rodzaju męskiego; jeśli natomiast oznaczają osoby rodzaju żeńskiego, wtedy nie są odmieniane:

rocnoflMH rpuropÓBnu, rocnoflńHa TpnropÓBnua, itd.

rocnrotó rpnropÓBMu, rocnowń rpnropÓBnu, itd.

•    Nazwiska nierosyjskie zakończone na spółgłoskę są odmieniane jak rzeczowniki rodzaju męskiego, jeśli oznaczają osoby rodzaju męskiego; jeśli oznaczają osoby rodzaju żeńskiego, nie są odmieniane:

rocnoflńH Beóep, rocnoąńHa Beóepa, itd.

rocnrotó Befiep, rocnowM Beóep, itd.

•    Nazwiska nierosyjskie zakończone na samogłoskę nie są odmieniane:

poMaH Teie, KHMra Pyccó

•    Imiona odojcowskie są odmieniane jak odpowiednie rzeczowniki:

a BMaen HBŚHa BacńnbeBwa BonKÓBa (roBopńn c Mbśhom BacńnbeBnueM BonKÓBbiM); nucbMÓ

TaTbŚHbi klBaHOBHbi Bobkóbom

1.3.11    Nazwy miast

•    Nazwy miast zakończone na -mh, -biH, -ob(o), -eB(o) odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju męskiego / nijakiego; jeśli mają końcówkę -a, odmieniają się jak rzeczowniki rodzaju żeńskiego:

KńeB, KńeBa, KńeBy, KńeB, KńeBOM, (o) KńeBe

M0CKBŚ, MOCKBbl, Mockbś, MocKBy, Mockbom, (o) Mockbś

Rzeczownik

•    Nazwy miast nierosyjskie zakończone na -y, -u, -e, -o nie są odmieniane:

BaKy, Cómh

1.3.12 Stosowanie przypadków 1.3.12.1 Dopełniacz

•    Dopełniacz stosujemy po przymiotnikach takich jak nónHbiń (pełny), AOCTÓMHbiM (godny, warty):

śtot Bonpóc flocTÓMH BHMMaHMH    to pytanie zasługuje na uwagę

•    Dopełniacz stosujemy po wyrazach oznaczających ilość, jak MHÓro (dużo), Mano (mało), CKÓnbKO (ile), CTÓnbKO (tyle), HŚCKonbKO (parę, kitka), jak również przy oznaczaniu rozmiaru oraz ilości (por. 1.3.5):

Mano BpeMeHM    mało czasu

nmp Monotó    litr mleka

oh Kynńn xnnó caxapy    on kupił kilogram cukru

•    Dopełniacz stosowany jest jako dopełniacz cząstkowy po czasownikach przechodnich, jeśli ma być nazwana jakaś część całości lub nieokreślona ilość:

flań eMy MonoKa!    Daj mu mleka!

ripHHecHTe MHe peHer!    Niech mi Pan przyniesie pieniądze!

(trochę, nieokreśloną sumę; pot. pieniędzy)

•    Dopełniacz stosowany jest po czasownikach wyrażających życzenie, oczekiwanie, prośbę, żądanie

lin.:

AOÓHBaTbca <flo6(iTbca>* (dążyć, <uzyskać>), AOKupaTbcn <Ao>KA3TbCH> (oczekiwać, <doczekać>), AOCTHraTb <AOCTkiub, AOCTHrHyTb> (osiągać, <osiągnąć>), >KAaTb, o>KMAaTb (czekać, oczekiwać), <no»KenaTb (życzyć), HCKaTb (szukać), <no>npocHTb (<po>prosic), <no>TpeóoBaTb (potrzebować, <za>żądać), xoTŚTb (chcieć)

•    Ody chodzi o określony, konkretny przedmiot lub osobę, to po czasownikach xoTeTb, xęa,aTb, MCKŚTb, npocKTb, TpeóoBaTb stosujemy biernik:

h rnuy KHi)ry (B)    (biernik) szukam książki

h urny noAAep>KKn (D)    (dopełniacz) szukam wsparcia

•    H/eczowniki takie jak nncbMÓ (list), nóe3A (pociąg), TpaMBŚii (tramwaj), aBTÓóyc (autobus) itp. po czarowniku )KAaTb stosujemy w dopełniaczu, mimo że oznaczają one konkretne rzeczy.

¹ w nawiasach < > podano formy dokonane czasowników - por. 9.5.

21