38660 IMGs03

seczegołnie w miejscu zamieszkania osoby niepełnosprawnej, a więc pn^nkiyw edukacyjnych, zawodowych, związanych z zatrudnieniem, które w efekcie prowadzić mają do „równoprawnego uczestnictwa”. Równe prawa powinny wiązać się w perspektywie z równymi obowiązkami¹⁴.

Pojęcie normalizacja wywodzi się z pedagogiki M. Montessori (1870-1952) i w swym pierwotnym znaczeniu oznacza usunięcie wszelkich utrud-aŚEsfi rozwojowy* li a jednocześnie doprowadzenie do optymalizacji rozwoju ha jego zdolności i kompetencji, dzięki czemu w przyszłości mogłoby bvć ono niezależne od osób dorosłych. Przez normalizacje (ang. Social Role Valonzarion Sormaiizańon: mamstreaming. niem. Normalisierung; Norma-RafcrnBgppeiimp) rozumieć będziemy akceptację osoby niepełnosprawnej wraz z jej ograniczeniami i możliwościami rozw oju w wyniku postępowania wychowawczego (rewalidacyjnego). doprowadzającego do takich form współżycia między osobami w pełni sprawnymi a niepełnosprawnymi, dzięki którym, obiektywnie występujących ograniczeń u tych ostatnich (a w gruncie rzeczy wbrew mm ), nie będzie się rodziło poczucie obcości.

Chodzi to o uzyskanie maksymalnej autonomiczności osoby niepełno-sprawnej. jej dojrzałości społecznej, a także poczucia wzajemnej solidarności ■frttry wszystkimi ludźmi^- . Osoba niepełnosprawna nie powinna być styg-matyzowana. izolowana ze społeczeństwa i sama się izolować, jej człowieczeństwo jako określona wartość sama w sobie nie powinno być kwestionowane. Oczywiście, chodzi tu nie tyle o doprowadzenie osoby upośledzonej do sthaa pełnej sprawności, stanu pełnego zdrowia i pełnej sprawności psychofizycznej - normalizacji nie należy bowiem mylić z normą — gdyż często nie jest Id ■użfiwe. ile o doprowadzenie w procesie rewalidacji do maksymalnej „wydsjnBŚc:~ w procesie uczenia się, do opanowania umiejętności organizowania sobie życia osobistego i społecznego oraz uzyskania możliwie maksymalnej autonomii osoby niepełnosprawnej. W obydwu przypadkach: integra-€prf ttormahzacjł. chodzi o złagodzenie lub całkowitą eliminację izolacji $ SUBDoizotacji). bab poczucia izolacji, w jakiej mogą się znajdować, lub do

MM oaób niepełnosprawnych. Rezolucja 48/96 ^■to|||m4mnluui Optoe Narodów Zjednoczonych w dniu 20 grudnia 1993. Naro-Tkmmamm sfinansowane ze środków Państwowego Funduszu Reha-Pojęcie integracji szczegółowo omawiamy niżej. HWl|' fftfltk feto Hk&pddagagtk Etnę ókofogische reflexrve OrunJlegung, Wś M87. s. 266

niej się uciekać takie osoby w ich miejscu zamieszkania, zatrudnienia i w czasie wolnym.

Pojęcie normalizacji możemy rozpatrywać także np. na płaszczyźnie so-cjalizacyjnej, interakcyjnej² :

• indywidualnej - w toku której dziecko upośledzone przyswaja solne określone wzorce zachowań w postaci mowy, nawyków higienicznych itp.;

• społecznej, do których zalicza się rodzinę, grupę zabawową, przedszkole, szkołę. W procesie interakcji dziecko uczy się adekwatnego zachowania, zgodnego z akceptowanymi wzorcami zachowań;

• w ramach szerszego systemu społecznego, jak system kształcenia, organizacje partyjne, związki itp. W ramach tego systemu powstają, kształtują się oceny, normy prawne, wzorce interpretacyjne, które mają wpływ na sytuację edukacyjną | pozaszkolną osoby niepełnosprawnej.

Zwolennikami specjalnych szkół dla głuchych są z reguły bilingwiści, którzy powracają w związku z tym także do tradycyjnego nazewnictwa głuchy. Twierdzą oni, że ponieważ głusi nie słyszą, a głównym środkiem komunikacji głuchych jest wzrok a nie słuch, powinni oni zatem uczęszczać do szkół dla głuchych i to od najwcześniejszych lat. W związku z tym Bergman i Wallin w kontekście normalizacji powiedzą: „Lecz my myślimy o dobru dzieci głuchych. Zdajemy sobie sprawę z katastrofalnych konsekwencji wynikających z klas integracyjnych na początkowym etapie nauki. Różnimy się od innych grup ludzi niepełnosprawnych pod jednym względem, w czymś, co decyduje o powodzeniu w klasach integracyjnych - nie możemy się komunikować drogą słuchową. Wszyscy inni to potrafią. (...) Jeżeli uczestnictwo w klasach integracyjnych ma się powieść, porozumiewanie się w całości po*' winno się dokonywać w języku migowym” , 1

²¹ W. Wolfsberger, Principia of Normalization in Humań Service, Toronto i974* Hans-Joachim Schmutzler, Heilpddagogisches Grundwissen. Einfuhrung in dk i tiherzlehung behinderter und von Behinderung bedrohter Kinder, 2 Auflage, Freiburg, Basel, Wien 1997, s. 41.

²² Por. B. Bergman, L. Wallin, Swedish Sign Language and Socitiy. Draft notę presentation for The Oeaf Way conference and festival, July 9-10,