38913 strona (33)

1.8.1. Wymiar etyczny

Etyka wskazuje na to, co jest dobre, a co złe lub częściej, co jest lepsze, a co gorsze. Za podstawową wskazówkę postępowania służą normy określonego systemu wartości etycznych. W Polsce jest to najczęściej system wartości chrześcijańskich.

W ślad za systemem wartości idzie prawo wyrażone w ustawach i zarządzeniach (m.in. ustawy o zakładach leczniczych, o zawodach medycznych, kodeks pracy). Przedstawiciele poszczególnych zawodów opracowują swoje kodeksy deontologicz-ne. Istnieje np. kodeks deontologiczny lekarzy, pielęgniarek, nauczycieli. Kodeks zawodowy fizjoterapeutów jest aktualnie opracowywany. Regulacje prawne najniższego stopnia są tworzone na poziomie instytucji organizującej miejsce pracy. Należy do nich statut tej instytucji, regulamin pracy i umowa o pracę.

Przyjmuje się, że przyjęcie pacjenta jest zawarciem z nim umowy o postępowanie medyczne. Dokumentacja lecznicza stanowi potwierdzenie tej umowy i daje podstawę do ewentualnego postępowania sądowego.

Wymienione przepisy nie mogą objąć wszystkich wariantów postępowania. Na stanowisku zabiegowym terapeuta staje wobec konieczności ciągłego wybierania tego, co lepsze, a co gorsze do wypełnienia umowy z pacjentem. Dla wielu z tych wyborów nie ma ścisłych reguł. Najważniejsza staje się znajomość przepisów i sumienie. Zwłaszcza to ostatnie decyduje o wartości terapeuty.

Fundamentem dobrego kontaktu jest zatem dążenie do postępowania najlepszego z możliwych.

1.8.2. Wiedza i poznanie

Poznawcza część kontaktu polega na używaniu swojej wiedzy i umiejętności zawodowych. Według reguł zawodowych poznajemy pacjenta, zbieramy informacje o stanie jego zdrowia i podejmujemy decyzje o sposobie postępowania.

W tym zakresie dla terapeuty najważniejsza jest wiedza zawodowa, umiejętność zebrania informacji i inteligencja. Ta ostatnia łączy wiedzę z doświadczeniem i pozwala opracować decyzje dotyczące postępowania medycznego. Pacjent jest jednym ze źródeł informacji dla terapeuty, ale sam jest także niezależną osobą, podmiotem uprawnionym do decydowania o sobie, a tego może dokonać prawidłowo tylko na podstawie informacji. Pacjent ma nienaruszalne prawo do informacji dotyczącej jego leczenia. Informacji o chorobie udziela przede wszystkim lekarz. Terapeuta ma obowiązek informowania o czynnościach wykonywanych przez siebie. Powinien udzielać także innych informacji w takim zakresie, w jakim pozwala na to jego wiedza, sumienie i kompetencje uzgodnione z lekarzem.

Informacje dla pacjenta można podzielić w sposób następujący:

1.    Informacje, które pacjent chce znać.

2.    Informacje, o które nie pyta, ale:

a)    które powinien znać, bowiem mogą wpływać na jego ważne decyzje,

b)    których może nie znać bez szkody dla siebie.

Informacje, które pacjent chce znać, należy przekazać w takim zakresie, w jakim go interesują, językiem zrozumiałym dla niego, unikając terminów fachowych. Nieznane słowa i pojęcia budzą lęk, powodują nieporozumienia. Wiadomości o za-

33