35017 IMG!33 (3)

reprezentowanych przez chłopców i dziewczynki. Przyczyną tych* zdaniem Margarct Mcad, nic są cechy wrodzone, powstałe wskutek ptz*. kazywania informacji genetycznej, wydzielania hormonów, ale *£wOb,

__ w jaki dana społeczność utrwaliła wzorce zachowań społecznych do-_v tyczących procesów reprodukcji i produkcji. Istotne jest, jak wynik* z badań, to, jak jej członkowie dzielą zadania życiowe, takie jak zdobywa, nie pożywienia, opieka nad dziećmi itd. Podział ów zależny jest od widu czynników, m.in. warunków klimatycznych, ale też tego, kto sprawuje władzę. Wzorce socjalizacji nic są uwarunkowane biologicznym wymiarem płci. Zmienność i elastyczność roli płciowej maleje z przymusem . reprodukcji i niskim poziomem cywilizacyjnym.

- PoiMWczo-osobowościowe podobnie jak w stanowisku antropologicznym nie stwierdzono, by cechy charakteru czy zdolności uczenia się były determinowane przez płeć. Spośród poddanych badaniom wiciu typów zdolności: postrzegania, motywacji, rozwiązywania problemów, myślenia analitycznego wykazano różnice jedynie w dwu obszarach: inteligencji werbalnej (przewaga kobiet) i myślenia obrazowo-przestrzennego (przewaga mężczyzn). Dowodem na to, że nie mają one charakteru zdeterminowanego płcią jest fakt, iż bodano także kobiety wyróżniające się drugą ze zdolności i mężczyzn z dobrze rozwiniętą pierws/ą dyspozycją. Nie ma więc jednoznacznej zależności między typem zdolności intelektualnych a płcią dziecka, czy osoby dorosłej. Jeśli chodzi o osobowość, mężczyźni uznawani są w świetle badań za bardziej agresywnych od kobiet, co uwarunkowane jest siedem razy wyższym poziomem wydzielania testosteronu, ale jak należy sądzić, i społecznym przyzwoleniem, tak na bycie silnym, dominującym, jak i agresywnym. Ostatni z badanych czynników autokategoryzacja pod względem płci pr/ebiega różnie u chłopców i u dziewcząt. Trzylatki nie zdająsbbic sprawy z faktu, że płeć jesi cechą stalą, następuje to dopiero na początku stadium operacji konkretnych (6-7 rok życia). Idealizacja własnej płci silniejsza jest u chłopców niż u dziewcząt, tendencja wyrównuje się dopiero u progu adołetccacji w 11-12 roku życia, kiedy to świat męski ¹ i żeński zaczynają się jawić dorastającemu chłopcu czy dziewczynce jako uzupełniające się, a nie opozycyjne rodzaje rzeczywistości społecznej. Identyfikacja z osobą tej samej pici do wieku dojrzewania przebiega u chłopców i dziewcząt podobnie. Brak natomiast jednoznacznych do-woMwarto, czy jest ona podłożem nabywania tożsamości płciowej, czy

PiwlMMalHnnc - ktaoowym dla nabywania

elementem osobowości ten mperefo. którego rozwój pczypudu «•

6 rok tycia (Von.ee (asy falliczncjy Źródłem superego jot identyfikacja g rodzicem przeciwnej pici: w przypadku dziewczynek jeat lo ap*-XV przypadku chłopców matka. Jednakże wychodzenie z fazy edypatec) odbyw a się w sposób zróżnicowany w przypadku obu płci: u chłopców m» charakter s/oku związanego z zerwaniem emocjonalnego związku z matką i negacją odmiennej pici. u dziewcząt ma powolny przebieg, towarzyszą mu deficyty poczucia własnej wartości, czego efektem jest. jak zakładają teorie psychoanalityczne, słabszy rozwój superego. większa podatność n* emocje Konkurencyjną wobec freudowskiej wersji psychoanalizy teonę przedstawiła Nancy Chodorow^:\ Jej zdanicm^oddziclcnic od matki, jako pierwszego i najsilniejszego obiektu miłości, jest traumatycznym doświadczeniem dla obu płci. nie tylko dla chłopców. Różnice w socjalizacji nic ' wynikają / prawidłowości rozwoju ego. ale okoliczności tegoż oddzielenia i doświadczanej odmienności statusu (orientacja na samego siebie renta oncntacja na innych), wynikających ze społecznych różnic wr postrzeganiu obu płci W wyniku tych procesów dziewczynki są nastawione w działaniu na osoby, maja wyższy poziom empatii t towarzyszy im ambiwaleneja wobec własnej płci. chłopcy natomiast ukierunkowują swe działania na rzeczy, nic ujawniają afektów i emocji, ale też nic przeżywają amłnwalencji wobec własnej płci. Oczywiście cechy czy nastawienia te nie są wrodzone, ale wzmacniane przez postawy otoczenia w procesie socjalizacji.

_ Br ha wiórystyczar - nie ma żadnych naukowych dowodów na poparcie faktu, że uczenie się. zarówno poprzez warunkowanie, jak i imitację czy identyfikację przebiega u obu płci inaczej. Co prawda rodzice przejawiają zdecydowane reakcje wobec przejawów agresji u dziewcząt i częściej stosują kary fizyczne wobec chłopców, nie można jednak stwierdzić, że tworzą one jakiś uniwersalny wzorzec socjalizacji związany z płcią. Identyfikacja z matką łub ojcem także nie zależy od płci dziecka, jak zakładają to teorie psychoanalityczne, ale od okazywanego córce czy synowi zainteresowania. troski czy w konkurencyjnym ujęciu - władzy reprezentowanej przez jednego z rodziców.

Teorie socjologiczne, z kolei, jako kluczowy czynnik socjalizacji ujmują me płeć, lecz rolę społeczną, która ściśle związana jest z funkcjonowaniem

** Za umM.of.cll.1. TS.

33