40104 skanuj0042 (60)

biet w mediach i kulturze popularnej; postuluje on zmiany legislacy® w celu poprawienia tej sytuacji; 2) feminizm radykalny, traktujący jfl teresy mężczyzn i kobiet jako fundamentalnie i nieuchronnie odmienił oraz ujmujący patriarchat oraz kontrolę i represje doświadczane prz« kobiety ze strony mężczyzn jako podstawową historyczną formę podziął i ucisku społecznego, co prowadzi do hasła kobiecego separatyzmu;® feminizm socjalistyczny, kładący również nacisk na patriarchat, ale prA bujący włączyć go do analizy kapitalizmu i usiłujący dokonać radykał® transformacji relacji pomiędzy płciami jako integralnej części wyłaniaj® się społeczeństwa socjalistycznego.

Ostatnio różnice między poszczególnymi odłamami feminizmu wj bu daniu kultury popularnej coraz bardziej się zamazują, czemu towarzj^B odejście od feminizmu radykalnego. Współczesny feminizm zdaje si|® czyć bardziej liberalne spojrzenie na struktury władzy pomiędzy płcią® ujmujące problem nierówności jako zjawisko uwarunkowane społec^H i kulturowo, z próbą rozwinięcia analiz feministycznych pokazują^® rolę kobiet jako publiczności kultury popularnej oraz z tworzeniem mnB teoretycznej, uwzględniającej klasę, rasę, pochodzenie etniczne i inni ważne podziały społeczne².

Teorie i perspektywy badawcze, które dotąd omawiałem, ogranidj^B się albo do badań nad kulturą — jak semiologia i teoria kultury jmB sowej -m albo zawierały bardziej ogólne podejście do zjawisk społd® nych — jak strukturalizm i marksizm. Feminizm ma więcej wspóln^B z tymi ostatnimi ze względu na zakres i skalę podejmowanych prób® mów. Zajmuje się intelektualną historią badań nad kulturą populai^B oraz innymi dziedzinami badań naukowych. Rozdział ten uwzględn^H próbując omówić feministyczną ocenę prac prowadzonych pod szyldfH badań kulturowych czy socjologii kultury popularnej. Perspektywa .» n 11 ■ nistyczna poddaje krytycznej analizie inne ujęcia badawcze omawia® w tej książce. Prowadzi ona do krytycznej historii badań kulturow^H W niniejszym rozdziale rozważę feminizm i kulturę popularną na dWB powiązane sposoby. Po pierwsze, zajmę się feministyczną krytyką*® tury popularnej i badań nad nią. Feministki są krytyczne w odniesieni* do wielu kwestii, ale kilka budzi ich szczególną uwagę. Chodzi u przttB stawienia kultury popularnej, które marginalizują lub stereotypiząjl Un biety, o relatywnie niewielki udział kobiet w produkcji kulturalnej ■ |Mt* mijanie kobiet jako odbiorców kultury popularnej. Feministki są bard® krytycznie nastawione do akademickich studiów nad zjawiskami spoiw* cznymi i kulturalnymi; uważają, że nie traktują one poważnie poiy® kobiet i ich dyskryminacji. Badania akademickie, podobnie jak f^H kultura popularna, wyłącząją, ignorują lub trywializują kobiety jakoi^B tegorię społeczną. W rezultacie feministki przeciwstawiąją się tym^B daniom ze względów politycznych i intelektualnych.

Krytyka brała pod uwagę wszystkie te teorie i perspektywy, kt4fl wspólnie prząjawiąją pewną podobną formę seksizmu. Feminizm ilu ferzega jednak znaczenie i wagę teoretyczną niektórych z tych teorii, pamman i Marshment tak l§-ujmują:

K od późnych lat siedemdziesiątych feministki [...] zakładały, że doświadczenie R kobiet zależne jest od kategorii i kodów* w których jest wyrażane. W tyfii Ł względzie feministyczne przejęcie marksizmu kontynentalnego miało szczc-gólne znaczenie: prace o zdrowym rozsądku i ideologii Gramsciego i Alihus*

■    sera oraz psychoanalityczne prace o nabywani!i j$łei w sensie społecznym* ■i posłużyły feministkom do upolitycznienia życia codziennego, czyli kultury

■    w antropologicznym sensie przeżywanych praktyk społeczeństwa oraz do

■    postawienia problemu kulturowych definicji kobiecości i męskości (1988, ś. ^

■    por. Penley, 1988).

■    Ale pomimo, iż wiele studiów feministycznych opiera się na metodach i pojęciach przejętych od innych teorii, takich jak zastosowanie semiologii

■    dekodowania seksizmu w pozornie „feministycznych” reklamach, wszy-ftlcie one są krytykowane za brak kategorii zdolnych analizować zjawiska pici i kobiecości. Ta krytyka prowadziła z kolei zarówno do wewnętrznych debat w obrębie feminizmu, jak i do rozwoju feministycznych analiz kul* fcry popularnej, o których będzie mowa w'dym rozdziale. T3|^:,jg| jest inte-fwmijące w tych analizach, to skuteczność krytyki teorii rozważanych vi? poprzednich rozdziałach. Mogą więc one służyć jako punkt odniesienia do fcaważań nad charakterem feministycznych studiów nad kulturą pópu-urną i radykalnym wyzwaniem fenimizmu wobec poprzednich teorii i per-jpoktyw badania kultury popularnej.

KRYTYKA FEMINISTYCZNA

■ Wiele wcześniejszych prac o kobietach i kulturze popularnej zajmo* whIo się tym, co Tuchmann nazywa „symbolicznym unicestwienie;®® ko-■tt”³. Chodziło o sposób, w jaki produkcja kulturalna isposób przed-■BWienia w mediach ignorowały, eliminowały, marginalizowały lub ■pywializowały kobiety i ich interesy Kobiety były albo nieobecne, albo ■CKtdstawiane w sposób stereotypowy, z zaakcentowaniemich seksualnej Kftkcyjności bądź podczas wykonywania prac domowych. Krótko mó-H^iCi kobiety były symbolicznie unicestwiane w mediach poprzez ich ■mijanie, potępienie lub strywializowanie.

| Kulturowe przedstawienia kobiet w mass mediach mąją na celu pod-nymanie i kontynuację istniejącego podziału pracy zdeterminowanego ■lez ortodoksyjne wyobrażenia o kobiecości i męskości. Symboliczne uni-■Itwienie kobiet praktykowane przez media słuly potwierdzaniu ich roli ll|_U) fcon matek i gospodyń domowych, jest to los kobiety w społcczeńatwio