35193 skanowanie0031 (31)

I. BADANIA a. Wybór obszaru badań i zakres ewidencji

Przystąpienie do badań poprzedzone musi być ustaleniem, gdzie zostaną przeprowadzone. Wytyczną powinno być stwierdzenie stopnia zagrożenia wybranego terenu w najbliższej przyszłości lub w latach następnych. Wymaga to znajomości planów gospodarczych i założeń planowania przestrzennego miast i województwa. Uzasadnione jest również prowadzenie badań powierzchniowych jako elementu wieloletnich planów badawczych. Niezależnie kto planuje badania i kto je finansuje, o zamiarze ich podjęcia powinien być poinformowany Konserwator Zabytków Archeologicznych województwa, w' którym znajduje się wybrany teren. Konserwator koordynuje bowiem poczynania różnych instytucji podejmujących badania archeologiczne /obowiązek ten nakładają nań wspomniane "Zasady... ’ zatwierdzone przez Generalnego Konserwatora Zabytków/ oraz ma - z racji swoich funkcji - możność wglądu w plany eksploatacji terenów danego województwa.

Wykaz numerów przebadanych obszarów publikowany jest w "informatorze Archeologicznym". Z uwagi na konieczność prowadzenia racjonalnej polityki przy wyborze terenów badawczych dopiero w dalszej kolejności należy podejmować prace na obszarach pokrytych w znacznej mierze lasami lub niedostępnych do badań w chwili obecnej.

Badania powierzchniowe AZP realizowane są na obszarach w kształ-

2

cie prostokąta o powierzchni ok. 37, 5 km . Kartograficznym odpowiednikiem obszaru jest mapa w skali 1:25 000 z wydzielonym numerem pasa i słupa, jako integralna część całości siatki, na którą podzielono kraj.

Mapy tych obszarów znajdują się u Konserwatora Zabytków Archeologicznych danego województwa. Materiałem pomocniczym są mapy w skali 1:10 000 i 1:5 000, które należy wykorzystywać w trakcie prac terenowych, gdyż mapa stosowana jako załącznik do dokumentacji służy przeglądowa całości obszaru, nie pozwala natomiast dokładnie lokalizować stanowiska w terenie.

Ze względu na występujący niekiedy brak pełnej synchronizacji granic obszarów, przez które przebiega linia graniczna między dwoma województwami, Konserwatorzy Zabytków Archeologicznych zobowiązani są uzgodnić, który z nich podejmuje prace na obszarach granicznych /a zarazem przechowuje dokumentację całych obszarów/, a który przejmuje tylko kopie kart stanowisk znajdujących się na części obszaru w jego województwie, Należy przyjąć zasadę, że dokumentacja obszaru, którego większa część znajduje się w obrębie danego województwa powinna być w całości przechowywana w archiwum jego konserwatora.

Przed przystąpieniem do badań terenowych ważną czynnością jest aktualizacja mapy, stwierdzenie zmian, jakie nastąpiły w szacie leśnej, w układzie komunikacyjnym, w zagospodarowaniu obszaru i podziałach administracyjnych.

Głównym celem badań jest identyfikacja na obszarze numerowanym możliwie wszystkich stanowisk i zlokalizowanie ich na mapie. Dotyczy to zarówno stanowisk poznanych dotychczas i udokumentowanych w literaturze lub w archiwach, jak i tych, które zostają odkryte w toku badań powierzchniowych.

Należy jednocześnie pamiętać o podstawowej zasadzie określającej jakość przeprowadzonych prac: wyniki badań mogą być pozytywne /nowoodkryte stanowiska/ lub negatywne /stwierdzenie niewielkich śladów osadnictwa lub ich braku/, ale zawsze powinny oddawać prawdziwy obraz sytuacji, gdyż oba rezultaty są istotne dla problematyki naukowej i konserwatorskiej. Zgodnie z "Zasadami..." znalezienie w czasie prac weryfikacyjno-kontrol-nych dodatkowo 1 OTo stanowisk dyskwalifikuje jakość i wartość prowadzonych prac, a równocześnie obliguje wykonawców do ich ponownego przeprowadzenia na koszt własny.

Postulat maksymalnie dokładnego przeprowadzenia penetracji obszaru wymaga określenia granic chronologicznych stanowisk włączanych do zbioiru informacji o badanym terenie. Nie budzi wątpliwości konieczność