42744 Obraz8 (38)

ZARZĄDZA NI i'. ŚRODOWISK IKM W rRZI-DSllilłlORSTWII-.

5.5. Faza przejściowa do zintegrowanych systemów zarządzania

Mając na uwadze specyfikę funkcjonowania określonego przedsiębiorstwa, można budowę systemów zarządzania oprzeć na częściowej integracji lub zbudować każdy system osobno, by w przyszłości dokonać integracji systemów i objąć je TQM.

Możliwe jest integrowanie systemów zarządzania jakością z ochroną środowiska. Obszar integracji uwzględnia wówczas zarówno produkty (usługi), oferowane klientom, jak i powstające podczas procesu wytwórczego odpady produkcyjne, niepożądane dla ekosystemu (wyjście procesu), grupy elementów wejściowych (sprzęt, materiały, surowce, energia) istotnie zagrażających środowisku. Integracja systemów zarządzania ochroną środowiska naturalnego z systemami zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy wymaga nieco innego podejścia, w którym ujęte są problemy występujące w przedsiębiorstwie związane z otoczeniem bliskim dotyczącym środowiska pracy oraz otoczeniem dalszym dotyczącym środowiska naturalnego.

5.6. Charakterystyka systemu zarządzania bezpieczeństwem

Obserwacja warunków pracy oraz statystyka wypadkowości i zachorowalności zawodowej w zakładach posiadających systemy zarządzania jakością wskazuje, że przyswojenie zasad jakości nie prowadzi automatycznie do osiągnięcia wysokich standardów w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników w każdym z obszarów produkcji. Z doświadczeń państw UE wynika ponadto, że najlepiej opracowane wymagania i program bezpieczeństwa pracy są mało skuteczne bez wprowadzenia sformalizowanego systemu zarządzania bezpieczeństwem. System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy jest definiowany jako wszechstronny zestaw działań prawnych, organizacyjnych i technicznych w formie odpowiednich dokumentów (procedur, norm, instrukcji), integrujących zasady bezpieczeństwa z zasadami zarządzania.

Tak określony system powinien:

zawierać wszystkie elementy, łącznie z określoną na piśmie polityką kierownictwa w zakresie bezpieczeństwa pracy,

wszystkie elementy powinny być opisane w odpowiednich procedurach i instrukcjach,

działania muszą być zgodne z procedurami i instrukcjami oraz udokumentowane.

Bezpieczeństwo jest integralnym składnikiem każdej działalności przemy słowej, stąd zarządzanie bezpieczeństwem powinno podlegać tym samym za.'.a dom co inne obszary działalności, przedsiębiorstwa, np. produkcja czy jakość Powinno zatem spełniać 4 podstawowe funkcje zarządzania.

♦    Planowanie (polityka), stworzenie programu integrującego działania w /a kresie bezpieczeństwa, zdrowia przez określenie celów do osiągnięcia, usta lenie strategii postępowania i zapewnienie środków do realizacji lej sliategii (program ten powinien być spójny z legislacją państwową).

♦    Organizacja (wymagania bezpieczeństwa) - utworzenie struktury orgam/a cyjnej, określenie ról, zakresu usprawnień, odpowiedzialności za pi zygoto wanie właściwych środków bezpieczeństwa; na przykład opracowanie struktury działu bhp, powołanie komisji bhp, przydział zadań dla mistrzów w zakresie bhp.

♦    Działanie (realizacja) - techniczne wdrożenie środków bezpieczeństwa dla zapewnienia realizacji celów bezpieczeństwa.

♦    Kontrola (sprawdzenie) - pomiar, ocena, poprawa efektywności lunkciono wania systemu.

Zapewnienie stanu, w którym nie ma zagrożeń dla życia i zdrowia człowiek .1 w procesie pracy, wymaga podjęcia działań zapobiegawczych tak w aspekcie organizacyjnym, jak i technicznym.

Działania organizacyjne związane są z człowiekiem. Należą do nich:

-    ustalenie zasad bezpiecznej pracy, procedur i norm prawnych,

-    szkolenie i motywowanie ludzi do bezpiecznej pracy, kontrolowanie i egzekwowanie pracy zgodnej z wyuczonymi zasadami Działania techniczne związane sąz procesem pracy. Należą do nich:

-    zastosowanie bezpiecznych maszyn, urządzeń technicznych i narzędzi,

-    kontrolowanie ich stanu technicznego i usuwanie usterek,

-    badanie materialnego środowiska pracy i eliminowanie szkodliwego wpływu tego środowiska na człowieka.

Budowę każdego systemu zarządzania należy oprzeć na dokumentach 1101 matywnych określających wymagania lub wytyczne do opracowania i wdia/.tma działań zapewniających jego funkcjonowanie i kontrolę. Wymagania dla sysit mów jakości i ochrony środowiska są określone w normach krajowych 1 między narodowych.

W praktyce zawarte w normie (PN-N-18001) zagadnienia są znane 1 stosu wanie z różnym powodzeniem w każdym zakładzie pracy. Wprowadzenie sy:.limu zarządzania ma na celu wytworzenie mechanizmów postępowania na każdym szczeblu zarządzania przedsiębiorstwem i realizacji decyzji związanych z zapo bieganiem niebezpiecznym zachowaniom i wypadkom oraz zaangażowanie cale) załogi w realizację programu bezpiecznej pracy przez wytworzenie mechanizmu