stawieniem poznawczym autorów, a podejście kładące nacisk wyłącznie na na dc
uczenie się — z nastawieniem na badanie zachowania. Pamięć jest trak- uczeń
towana jako proces kodowania i przechowywania efektów aktywności neob€
poznawczej człowieka (jego wrażeń, spostrzeżeń, sądów, itp), a uczenie się 1 967
jako przyswajanie sobie nowych reakcji, nowych form zachowania. Termin czyim,
pamięć wiąże się niejednokrotnie wyłącznie z nabywaniem nowej wiedzy pt. „F
o rzeczywistości, a termin uczenie się z nabywaniem nowych umiejętności wyw<
oddziaływania na rzeczywistość. U wielu autorów, którzy z jednej strony trądy
(np. w jednym rozdziale) mówią o pamięci, a z drugiej (w innym rozdziale) badai
0 uczeniu się, znajdziemy takie rozumienie tych pojęć. Upraszczając sprawę zaint(
można zauważyć, że kiedy pisze się o pamięci, zwykle przytacza się amen
eksperymenty, w których istnieje jakiś wzorzec (tekst, obrazek, sytuacja) pozn
odbierany przez badanego (jednorazowo lub przez powtarzanie), a miarą (sem
pamięci jest stopień odtworzenia tego wzorca po upływie pewnego czasu infori
(np. przez rozpoznanie lub reprodukcję materiału werbalnego, opis czy
rysunek obrazka lub sytuacji itp.). Jeśli pisze się o uczeniu się, to przytacza się badania nad tym, w jaki sposób można wywołać i utrwalić określoną reakcję Ro<
organizmu. W badaniach takich operuje się terminami bodźca lub sygnału do wykonania danej reakcji, przy czym związek między sygnałem a reakcją nie Przyji
jest natury treściowej (jak w wypadku odtwarzanego wzorca), lecz opiera się stanc
na współwystępowaniu, jest przypadkowy lub arbitralnie ustalony. cynm
Wydaje nam się niesłuszne takie rozgraniczanie terminów pamięć
1 uczenie się, jakkolwiek sądzimy, że nie są one synonimiczne. Pamięć progr
i uczenie się są to dwie strony tego samego procesu przyswajania przez
organizm nowych doświadczeń. Pamięć jest zdolnością organizmu do ulega
przechowywania tych doświadczeń (w odniesieniu do organizmów wy- dycn
ższych zdolnością ich układu nerwowego), a uczenie się jest przejawem tego instyi
przechowania w zachowaniu się organizmu. Zarówno w procesie nabywania ku pr
wiedzy, jak i w procesie nabywania umiejętności zaangażowane są pamięć -
i uczenie się. Jako miarę zarówno uczenia się, jak i pamięci będziemy zawi<
traktować zgodność tego, co zostało odtworzone, z jakimś wzorcem, przy ny je
czym wzorzec może być natury orientacyjno-poznawczej w odniesieniu do np. z;
przyswajanych wiadomości lub wykonawczej w przypadku umiejętności. pozy
W ramach badania tej zgodności mieszczą się rozważania nad selekcjonującym i interpretującym funkcjonowaniem naszej pamięci. Z kolei wisk
tradycyjne miary uczenia się — szybkość przyswajania przez jednostkę dośv\
nowych doświadczeń lub liczba błędów w tym procesie, jak też szybkość zmiany i przekształceń utrwalonych wcześniej form zachowania są, oczywi- prze.
ście, także miarami pamięci. tam
Pytania specyficzne dla problematyki uczenia się dotyczą warunków waz>
przyswajania przez organizm wiedzy i umiejętności. Badania nad uczeniem się wiążą się w psychologii z tradycją behawiorystyczną, badacze posługują się określoną terminologią wywodzącą się z prac I. P. Pawłowa. Ze względu
100