43824 kscan
88

gdzie Ir oznacza iloczyn rozpuszczalności. W przypadku elektrod z ciekłymi membranami współczynnik k_A/B zależy od różnych czynników, w tym od:

•    wartości stałych równowagi reakcji wymiany jonowej jonów A i B zgodnie z równaniem analogicznym do równania (10.23),

•    współczynników podziału jonów A i B między fazę wodną i roztwór membranowy,

•    ruchliwości jonów A i B w fazie membranowej.

10.2.4. Potencjometry (pH-metry)

Równanie Nemsta jest spełnione w warunkach, gdy przez ogniwo galwaniczne nie płynie prąd. Dlatego pomiary SEM ogniwa prowadzi się w takich warunkach, aby w czasie trwania pomiaru nie płynął prąd. Najdogodniejszą metodą pomiaru SEM Ogniwa jest metoda kompensacyjna Poggendorffa. Polega ona na kompensacji siły elektromotorycznej badanego ogniwa odpowiednio dobranym napięciem, przyłożonym z zewnętrznego źródła prądu. Potencjometry kompensacyjne są obecnie rzadko używane w nowoczesnych laboratoriach. Najbardziej rozpowszechnionym przyrządem do pomiaru SEM ogniwa są elektroniczne woltomierze znane jako pH-metry lub jonometry (pX-metry). Mierniki te zawierają wzmacniacz sygnału mierzonego napięcia dający proporcjonalne do sygnału:

•    wychylenie wskazówki miernika,

•    zapis cyfrowy,

•    wydruk na taśmie rejestratora.

Oporność elektrody szklanej i ISE jest duża i wynosi 10⁸Q, dlatego oporność wejściowa wzmacniacza nie może być mniejsza niż 10¹²Q. Współczesne pH-metry są konstruowane na układach scalonych. Umożliwiają pomiar w warunkach, w których przez ogniwo płynie prąd mniejszy od 10^_12A. Pomiar pH możliwy jest z dokładnością do 0,001 jednostki, a SEM z dokładnością do 0,1 mV. Nowoczesne układy pomiarowe są sprzężone z mikro-

przetwornik wzmacniacz analogowo-

Rys. 10.15. Schemat pH-metru

196