41253 PwTiR084

166 Rozdział 7

bagaży w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego przez funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Jest to dopuszczalne w przypadkach określonych w przepisach k.p.k. w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary.

Szczególne ograniczenia przy przekraczaniu granicy państwowej oraz podczas pobytu na terytorium Polski odnoszą się do cudzoziemców. Zagadnienia te reguluje ustawa o cudzoziemcach z 2003 r., która przez cudzoziemca rozumie każdego, kto nie posiada obywatelstwa polskiego. Przy tym cudzoziemca będącego obywatelem dwóch lub więcej państw traktuje się jako obywatela tego państwa, którego dokument paszportowy stanowił podstawę wjazdu na terytorium Polski. Omawianej ustawy nie stosuje się w tym zakresie do obywateli państw obszaru Schengen. To wyłączenie odnosi się także do członków rodzin obywateli tych państw. Wymagają tego ustalenia dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich z 2004 r. Obowiązuje w omawianym zakresie ustawa o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździć z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin z 2006 r.

Obywatele UE i inne osoby mające szczególny status prawny jako cudzoziemcy mogą wjeżdżać na terytorium RP na podstawie ważnego dokumentu podróży' albo innego ważnego dokumentu potwierdzającego ich tożsamość i obywatelstwo. Wynika to z prawa każdego obywatela Unii do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytoriach państw członkowskich UE, zagwarantowanego przez art. 18 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Wszyscy inni cudzoziemcy - poza posiadającymi obywatelstwo UE lub mającymi zrównany z nimi status prawny - są poddani ustaleniom ustawy o cudzoziemcach, które do przekroczenia granicy RP wymagają posiadania ważnego dokumentu podróży i wizy, o ile przepisy tej ustawy nie stanowią inaczej. Dodatkowo od takiej osoby wjeżdżającej do Polski może być wymagane uiszczenie opłaty związanej z wjazdem, jeżeli tego wymagają względy zachowania wzajemności w stosunkach z innymi państwami. Od niektórych cudzoziemców może być też wymagane posiadanie i okazanie środków' finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów pobytu na terytorium RP.

Dokumentami podróży uprawniającymi cudzoziemców do przekroczenia granicy są różnego rodzaju dokumenty paszportowe, wydawane przez organ państwa obcego lub organizację międzynarodową albo podmiot upoważniony przez organ państwa obcego lub obcą władzę o charakterze państwowym. Paszport stanowi podstawowy dokument paszportowy. Na konferencji międzynarodowej pod egidą ONZ, która odbyła się w Rzymie w 1993 r., paszport został uznany za najbardziej odpowiedni dokument stosowany w podróżach międzynarodowych.

Wiza oznacza zezwolenie właściwego organu państwa polskiego lub organu państw obszaru Schengen wydane cudzoziemcowi, uprawniające go do wjazdu na terytorium Polski lub innych państw obszaru Schengen, przejazdu i pobytu na nim oraz wyjazdu w czasie, w celu i na warunkach określonych przez dane zezwolenie. Ustawa o cudzoziemcach z 2003 r. ustala, że wiza może uprawniać do jednego, dwóch lub nieograniczonej liczby wjazdów. Dla turystyki mają znaczenie takie rodzaje wiz, jak lotniskowa (na pobyt w strefie tranzytowej lotniska międzynarodowego), tranzytowa (uprawniająca do przejazdu przez terytorium RP w okresie nie dłuższym niż 5 dni lub innych państw obszaru Schengen) oraz pobytowa, która uprawnia do wjazdu i nieprzerwanego pobytu w Polsce lub kilku pobytów trwających łącznie do 3 miesięcy w okresie 6 miesięcy liczonych od dnia wjazdu. Taka wiza pobytowa jest wizą krótkoterminową, wydawaną m.in. w celu turystycznym, ale dla turystyki ma również znaczenie tego rodzaju wiza wydana w celu odwiedzin, udziału w imprezach sportowych lub konferencjach naukowych, czy celu naukowym, szkoleniowym lub dydaktycznym, gdyż wówczas są często realizowane dodatkowo różne formy turystyki poznawczej lub rekreacji. Obecnie wiza pobytowa może być krajowa bądź jednolita, uprawniająca do wjazdu i pobytu lub kilku pobytów na terytorium państw obszaru Schengen. Poszczególne rodzaje wiz są oznaczane specjalnymi symbolami, co reguluje rozporządzenie MSWiA w sprawie wiz dla cudzoziemców z 2003 r. Akt ten określa m.in. wzory wniosków formularzy o wydanie wizy, jak też wzory wizy i blankietu wizowego. Należy podkreślić, że na podstawie umów międzynarodowych stosuje się coraz częściej częściowe lub całkowite zniesienie obowiązku wizowego.

Jeśli chodzi o obowiązek posiadania przez cudzoziemca środków niezbędnych do pokrycia kosztów' pobytu na terytorium Polski, to kwestie te zostały określone przez rozporządzenie MSWiA z 2003 r. Wielkość tych wymaganych środków na wjazd i pobyt jest zróżnicowana w zależności od wieku cudzoziemca, celu jego przyjazdu oraz długości pobytu w Polsce. Potwierdzeniem posiadania środków finansowych niezbędnych do pokrycia kosztów leczenia na terytorium RP jest odpowiedni dokument wystawiony przez ubezpieczyciela. Równoznaczne w skutkach z posiadaniem niezbędnych środków płatniczych jest posiadanie czeku podróżnego, karty kredytowej, zaświadczenia o posiadaniu środków płatniczych w banku z siedzibą w Polsce, jak też oryginału odpowiedniego zaproszenia, które musi być wpisane do ewidencji zaproszeń i jest ważne przez rok od chwili dokonania takiego wpisu. Ważny bilet na przejazd uprawniający do podróży do państwa pochodzenia lub innego państwa, jak też okazanie środka transportu i dokumentów uprawniających do jego używania również wystarcza do wykazania, że posiada się niezbędne środki do pokrycia kosztów w^ryjazdu z Polski. Także tzw. vouchcry, tj. dokumenty potwierdzające opłacenie kosztów usługi turystycznej świadczonej na terytorium Polski, w tym