46906 P1100557

" V^CW4lBicy ijolu kipiulmc^a

(24 października 2005 r. w jej miejsce wprowadzono w życic 3 nowe ustawy w punkt 4.2.U, Kodeks spółek handlowych z 2000 r., Statut Giełdy Papierów W-ściowych w Warszawie. Regulamin Giełdy Papierów Wartościowych w Wanzawj, i Regulamin Sądu Giełdowego. Giełda ta, będąca fragmentem wtórnego rynku kj. pitalowego, zgodnie z ustawą pow inna zapewnić;

•    właściwą organizację publicznego obrotu papierami wartościowymi;

•    gwarancję takiej koncentracji w jednym miejscu i czasie ofert podaży i popyt, na papiery wartościowe, która umożliwi ukształtowanie się ich powszechnej kursu;

•    bezpieczną, czyli sprawną i efektywną realizację transakcji i rozliczeń giełdo, wych oraz równy do nich dostęp (dotyczy to min. szybkiego przeprowadzał#, transakcji i rozliczeń według rzeczywistego kursu ustalonego zgodnie z zasad* mi określonymi przez giełdę);

•    upowszechnianie jednolitych, jednoznacznych i rzetelnych informacji stanowią, cych podstawę do oceny bieżącej wartości papierów wartościowych dopuszczo. nych do obrotu giełdowego, a także podstawę do analizy i kontroli wyników działalności spółek-emitentów.

Efektywność funkcjonowania giełdy zależy w dużym stopniu od przyjętych zasad i mechanizmów emisji papierów i obrotu giełdowego, a zwłaszcza od:

•    wymogów dopuszczenia papierów wartościowych do publicznego obrotu;

•    częstotliwości sesji giełdowych;

•    systemu notowań kursów (notowania jednolite i ciągłe);

•    liczby transakcji kupna-sprzedaży i wielkości obrotów;

•    rozstrzygnięć w zakresie zawieszenia notowali papierów wartościowych na giełdzie oraz sporów majątkowych wśród uczestników transakcji giełdowych (rozstrzyga Sąd Giełdy);

•    zaufania do rynku i stopnia jego bezpieczeństwa, głównie w zakresie właściwe] i oczekiwanej płynności papierów wartościowych.

Współcześnie istnieją dwie instytucjonalne formy powstawania giełd W pierwszym przypadku giełda jest instytucją autonomiczną i może być tworzoa i zarządzana przez podmioty gospodarcze (biura i domy maklerskie), które są bezpośrednio zainteresowane funkcjonowaniem rynku papierów wartościowych. W tq sytuacji giełda funkcjonuje na podstawie norm prawa handlowego oraz cywilnej i jest instytucją samodzielną, a państwo sprawuje nad nią tylko nadzór pośredń (np. giełda w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych). W drugim przypadku po wsunie i funkcjonowanie giełdy wymaga właściwego zezwolenia (aktu prawnego organu państwowego, który sprawuje bezpośrednią kontrolę nad nią, a zatem pro wadzi ona działalność w granicach ściśle ustalonych przez prawo. Właśnie Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie powstała w kwietniu 1991 r. wskutek ini-cjatywy państwa (tworzenie i organizacja giełdy), przy czym ingerencja państw

w obfdt giełdowy dotyczy również nadzoru nad przestrzeganiem uczciwego obrotu i konkurencji. W tym celu jednoczenie powołano niezależny od giełdy organ administracji rządowej — Komisję Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiGł.

Natomiast regulowany rynek pozagiełdowy jest organizowany przez spółkę MTS-Centralna Tabela Ofert (MTS-CcTO) należącą do grupy kapitałowej GPW w Warszawie, która jest akcjonariuszem. Na tym rynku pozagiełdowym są przeprowadzane przede wszystkim hurtowe transakcje instrumentami dłużnymi skarbowymi i pozaskarbowymi. Spółka ta pou stała w styczniu 19% i pod nazwą Centralna Tabela Ofert S.A. (CeTO) z inicjatywy ponad 20 największych polskich banków i domów maklerskich, które stały się jej akcjonariuszami. W 2004 r. CeTO weszła w alians strategiczny z grupą MTS i nastąpiła zmiana jej nazwy (MTS-CeTO), przy czym włoska spółka MTS została nowym jej akcjonariuszem. Przyczyną powstania publicznego rynku pozagiełdowego była ograniczona dostępność do rynku giełdowego z uwagi na stawiane wobec emitentów surowe warunki kapitałowe i koszty (opracowanie pracochłonnego prospektu emisyjnego, wynajęcie biura maklerskiego i opłaty giełdowe). Rynek pozagiełdowy jest przeznaczony dla papierów dłużnych (emitowanych przez Skarb Państwa, spółki i samorządy terytorialne), a także dla akcji małych i średnich spółek rozwijających się i szukających funduszy na rynku publicznym oraz spółek niedopuszczonych do notowań na rynku giełdo-wym.

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (KPWiG) jest instytucją powołaną w 1991 r. w celu regulacji i nadzoru rynku kapitałowego, a także ochrony interesów inwestorów. Ponadto udziela ona licencji podmiotom działającym w publicznym obrocie papierami wartościowymi. Jest ona centralnym organem administracji rządowej. W jej składzie są: przewodniczący i dwóch jego zastępców oraz przedstawiciele pięciu instytucji (Ministra Finansów. Ministra Skarbu Państwa, Komisji Nadzoni Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Generalnego Inspektom Nadzoru Bankowego oraz Prezesa Urzędu Ochrony Konsumentów i Konkurencji). Nadzór nad KPWiG sprawuje Prezes Rady Ministrów.

* Rola KPWiG wzrasta wraz z rozwojem rynku kapitałowego w Polsce, który staje się coraz bardziej złożony i skomplikowany. Wynika to ze wzrostu liczby spółek dopuszczonych do publicznego obrotu, pojawiania się nowych instrumentów finansowych oraz różnorodnych narzędzi i technik działania na rynku kapitałowym. a także akcesji Polski do Unii Europejskiej. W tej sytuacji konieczna jest ingerencja specjalistycznych instytucji o charakterze regulująco-nadzorczym. jaką jest KPWiG.

Do podstawowych zadań KPWiG należy:

t sprawowanie nadzoni nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicznego obrotu oraz zapewnieniem powszechnego dostępu do rzetelnych informacji na rynku papierów wartościowych (kontrola zgodności reklamy z prospektem emisyjnym emitenta):