47816 Zasady Wykładni Prawa L Morawski8

mm a Zasady wykładni prawa ■

kać explicite z obowiązujących przepisów prawnym. Tego wymaga zasada państwa prawa. Konsekwencją zakazu domniemania kompetencji organów państwowych jest zakaz stosowania wykładni rozszerzającej i analogii do przepisów kompetencyjnych. Pewnym wyjątkiem, w gruncie rzeczy jednak pozornym, jest domniemanie kompetencji organów gminy, którego podstawą jest art. 18 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Mówimy pozornym, bo chodzi o kompetencje przyznane organom samorządu terytorialnego na podstawie wyraźnego przepisu prawa, a domniemanie dotyczy wyłącznie tego, że jeżeli nie jest wiadomo jakiej jednostce samorządu terytorialnego przysługuje kompetencja, to domniemywa się, że przysługuje ona organom gminy (wyrok NSA z dnia 4 września 2008 r., II OSK 888/08, NZS 2008/6/119).

2. Domniemanie zgodności z konstytucją

Domniemanie zgodności z konstytucją nazywane też domniemaniem konstytucyjności to obok domniemania racjonalności prawodawcy najczęściej powoływane w praktyce orzeczniczej naszych sądów domniemanie interpretacyjne. Domniemanie konstytucyjności odnosi się zarówno do całych aktów normatywnych, jak i do poszczególnych przepisów, czy też norm prawnych. Domniemanie to z jednej strony nakłada ciężar argumentacji na tą stronę, która kwestionuje zgodność aktu normatywnego z konstytucją, z drugiej zaś zobowiązuje interpretatora do poszukiwania takiej interpretacji przy której norma byłaby zgodna z konstytucją, a to w myśl zasady, którą implikuje to domniemanie, że wszelkie wątpliwości interpretacyjne muszą być rozstrzygnięte na korzyść domniemania, że przepis jest zgodny z konstytucją, a nie wbrew niemu. Z takiej interpretacji wspomnianego domniemania wywodzi nasz TK nakaz lub - jak to ujmuje TK w innych swoich orzeczeniach - technikę wykładni wszystkich przepisów w zgodzie z konstytucją (por. na ten temat też rozdz. VII). Bardzo ważną konsekwencją domniemania konstytucyjności aktów normatywnych jest uznanie, że przepis nie może być uznany za niezgodny z konstytucją, a tym samym, że zasadniczo nieuzasadnione jest wszczęcie postępowania o jego derogację w sytuacji, w której można podać taką jego wykładnię, która będzie zgodna z konstytucją. Do takiego wniosku dochodzi TK na przykład w orzeczeniu z 18 października 1994 r. (K 2/94, OTK 1994/2/36): „Trybunał Konstytucyjny uważa [...], iż wydanie orzeczenia o niekonstytu-

gum 178