49987 skanuj0055

przekątnych odcisku, a kątem między przeciwległymi ścianami wgłębnika.

Po podstawieniu powyższych wartości do wzoru (5.4) otrzymujemy następujące wyrażenia pozwalające określić twardość Vickcrsa:

— jeżeli siła F wyrażona jest w niutonach,

0,102*2Fsin

HV =

136'

2    F

- = 0,189_?;

(5.5a)

— jeżeli siła F wyrażona jest w kilogramach.

. 136°

H V =

(5.5b)

^2Fsin ₂    F

-Ji -¹'⁸⁵⁴?'

5.5.2. Warunki pomiaru

Opis próby twardości metali sposobem Vickersa zawarty jest w normie PN-78/H-04360. Do pomiaru używa się ostrosłupa diamentowego o kącie między przeciwległymi ścianami równym 136 ±0,5 '. Wierzchołek ostrosłupa powinien być ostro zakończony, a ściany wypolerowane i bez wad powierzchniowych. Urządzenie pomiarowe aparatu powinno umożliwić pomiar z dokładnością do ±0,001 mm, gdy d_x%d₂ < 0,2 mm, a w przypadku gdy d_x,d₂ > 0,2 mm — z dokładnością do ±0,5% długości. Konstrukcja aparatu powinna zapewnić uzyskanie wymaganego obciążenia wgłębnika z dokładnością do ± 1%. Powierzchnia badanego przedmiotu w miejscu pomiaru powinna być płaska, gładka, wolna od zgorzeliny i innych zanieczyszczeń; przy wygładzaniu należy wystrzegać się zmiany twardości na powierzchni przez nagrzanie lub zgniot. Dopuszcza się ślady obróbki mechanicznej, jeżeli nie wpływają one na dokładność pomiaru przekątnej odcisku.

Grubość badanego przedmiotu w miejscu pomiaru powinna być równa co najmniej 1,5 przekątnej odcisku. W przypadku grubości zbliżonej do dopuszczalnej należy sprawdzić po wykonaniu pomiaru, czy po stronie przeciwległej nie ma śladów odkształceń. Jeśli są, pomiar należy unieważnić. W przypadku badania warstwy utwardzonej wyniki są tylko wtedy ważne, jeżeli warstwa ta nie została przebita, wgnieciona w bardzo miękkie podłoże lub jeżeli nie pękła.

Z obciążeń używanych do pomiaru należy wybrać największe, tak jednak, aby zachować warunki podane wyżej. Obciążeniem zalecanym jest obciążenie równe 294 N (30 kU). Stosowane są również inne obciążenia, jak wspomniano wyżej, wynoszące od 9,8 N do 980 N (od 1 do 100 kG), zależnie od rodzaju materiału.

78