50631 Img00038

42

sieci przestrzennej. W temperaturze krystalizacji (krzepnięcia) następuje silny wzrost sił wiązania (zmniejszenie energii wewnętrznej układu) połączony z wydzielaniem ciepła.

W roztopionej masie zarodki powstają przypadkowo — może ich być bardzo wiele. W miarę narastania wokół nich struktury krystalicznej powiększają się, wypełniając z czasem całą objętość materiału (rys. 1.46-1). Powstaje faza stała składająca się z nieregularnie rozłożonych ziaren krystalicznych (krystalitów), odgraniczonych od sąsiednich krystalitów granicami ziaren, na których struktura k ys ali czna materiału załamuje się. Powstaje polikryształ, ciało krystaliczne składające się z bardzo wielu mikroskopijnych, przypadkowo zorientowanych, regularnych struktur krystalicznych, krystalitów-monokryształów

1.47. Energia (w postaci energii kinetycznej ruchu cząstek), którą atomy uzyskują w procesie topnienia materiału jest wydzielana przy krzepnięciu, podwyższając temperaturę fazy ciekłej. Musi ona być stale odbierana, aby proces krzepnięcia nie został zatrzymany. W czasie krzepnięcia czystego materiału jego temperatura jest stała i wyraźnie zaznaczona (rys. 1.47-1). Jest ona charakterystyczna dla różnych metali

bl

Rys. 1.47-1. Krzywa topnienia (a), krzepnięcia (b) oraz krzepnięcia z przechłodzeniem (c)