50650 skanuj0008 (330)

transmisja odbywa się'1 maja 1956 r. i jest to transmisja defilady 13 listopada 1956 t7 ma miejsce pierwsza transmisja z obrad Sejmu. Kibice sportowi po raz pierwszy oglądają na ekranach telewizorów transmitowane imprezy sportowe a miłośnicy muzyki — koncerty. Mnożą się reportaże z wystaw, z zakładów produkcyjnych, z warszawskiej ulicy, dające odczuć smak bezpośredniej telewizji. Ale dominują jeszcze formy teatralne i powstaje Teatr TV, który przeżywa swoje pierwsze sukcesy w latach 1957 i 1958. Ich twórcą jest głównie A. Hanuszkiewicz — inscenizator najlepszego widowiska roku: Much Sartre’a z listopada 1956 r., a potem całej serii znakomitych widowisk: pamiętnej Ondyny J. Giraudoux z lipca 1957 r. — polskiej premiery sztuki, Rajmundy J. Benavente, Apolla z Bellac J. Giraudoux i innych. Podnieść tu również wypadnie zasługi innych znanych twórców telewizyjnych rozwijających warsztat twórczy w telewizyjnych ośrodkach poza warszawskich: poznańskim — osiągnięcia artystyczne H. Drygalskiego, a w łódzkim, posiadającym szczególnie bogate tradycje w zakresie widowisk, także rozrywkowych, J. Antczaka — współtwórcy późniejszego Teatru Popularnego TV oraz Z. Kuźmińskiego, J. Rzeszowskiego i T. Worontkie-wicza.

O swoistych cechach rozwojowych Telewizji Polskiej niech świadczy znamienny fakt, iż była ona w pierwszych latach swego istnienia nazywana po prostu „największym teatrem w Polsce”.

Dziś u progu ćwierćwiecza telewizja "zabiera" już przeciętnemu Po^-lakowi 2 i pół godziny dziennie, wyprzedzając w tym względzie Anglików, Francuzów i Czechów. Ilość teleabonentów osiągnie wkrótce 7 milionów, a więc na 1 tysiąc mieszkańców przypadnie ich już przeciętnie około 200. Co istotne, zwiększy się w tym znów znacznie ilość abonentów wiejskich — dzieje się tak od lat, co systematycznie zmienia strukturę naszego telewizyjnego audytorium.

iProgram rozwinął się (imponująco, j Zwiększył się ilościowo,! przekraczając" rocznie 7 tysięcy godzin. \ Zróżnicował | on również, z uwagi na zmiany zachodzące w strukturze audytorium, swe funkcje i formy; rozbudowując dwa działy: ^Program I (b charakterze uniwersalnym, egalitarnym — z przewagą treści informacyjnych, publicystycznych oraz rozrywkowych i Program II, w którym, jest miejsce na elitarne formy artystyczne i eksperyment techniczny......i

Oba programy powstają dzięki wysiłkowi 8 już działających w kraju ośrodków telewizyjnych.

W czym więc szukać trzeba cech charakterystycznych dla stylu polskiej telewizji? W jakich formach programowych — powtórzmy pytania i spróbujmy na nie odpowiedzieć.. Znajomość programu i wiedza o mechanizmach funkcjonowania telewizji w kulturze Jest pierwszym warunkiem korzystania z niej z pożytkiem.

I Na pewno wyróżniającą cechą naszej tilawlzj! Junt jej teatr

utrzymujący uh; od MWytłll narodzin nu wysokim poziomic urlynlyc/.-nym, p czym świadczy Jogo pozycja i nagrody, jakie zdobywa nu forum międzynarodowym. Prowudslł i prowadzi wiele scen wystawiających w ciągu roku kalendarzowego około 200 przedstawień. Są to: Teatr Poniedziałkowy, Teatr Piątkowy, Studio Współczesne, Scena Prozy, Scena Monodram, Studio 63, Scena Młodych., Teatr Miniatur Dramatycznych, Estrada Literacka oraz Teatr Sensacji i Fantastyki. Jest to teatr popularyzujący od początku swego istnienia dobry dramat i dobrą literaturę polską i światową, którego rolę trudno przecenić. Do jego specjalności należą wybitne osiągnięcia w zakresie adaptacji epiki literackiej i inscenizacje klasyki światowej, po które sięga zawsze z odwagą. Opiera się w głównej mierze o trwałe pozycje dramatyczne i literackie, nie posiadając dostatecznie rozwiniętej dramaturgii oryginalnej, powstającej dla telewizji, jakkolwiek ma w dorobku i w tej dziedzinie sukcesy. Dość wspomnieć twórczość Z. Skowrońskiego, A. Mularczyka i S. Gro-chdwiaka, twórcy znakomitych utworów dramatycznych udających się z powodzeniem w inscenizacji telewizyjnej, jakkolwiek były pierwotnie przeznaczone dla teatru żywego planu (Chłopcy) lub dla radia (Partita na, instrument drewniany). Po okresie pierwszych prób i doświadczeń dramaturgia telewizyjna osiągnęła dojrzałość artystyczną po roku 1964. I' Spośród wszystkich scen teatru telewizyjnego największym powodzeniem u widzów cieszy się oczywiście Teatr Sensacji i Fantastyki, który ogląda ponad 70% widowni. Inne sceny nie należą do najbardziej popularnych (Teatr Poniedziałkowy ogląda ponad 40% telewidzów, Teatr Piątkowy już tylko 20% , trwałość więc tych form jest najlepszym przykładem ambicji kulturotwórczych towarzyszących telewizji w na-Hzym kraju).

L Źródłem sukcesów Teatru Telewizji jest oczywiście wysoka ranga teatru żywego planu w naszym kraju i wyjątkowej roli, jaką pełnił Łwsze w naszej kulturze. Mamy przecież znakomitych inscenizatorów i aktorów, a najlepsi z nich — jak pamiętamy i wiemy — tworzyli , Teatr Polskiej TV. Nie tylko. Zadecydowały o jego rozwoju — jeszcze raz zwracamy uwagę — warunki, w jakich się rozwijał, a więc histo-rycpa konieczność.

2^/Nie sposób również pominąć |f i 1 m u_: telewizyjnego, a zwłaszcza charakterystycznych dla stylu naszej telewizji filmów, seryjnych, które należą do najpopularniejszych programów telewizyjnych w Polsce, (np-Chłopów oglądało ponad 90% widzów). Początki produkcji filmów własnych sięgają zaledwie lat 1964—1965, a obecnie produkcja ich wy^-nosi 50 godzin rocznie, co zapowiada dalszy szybki rozwój tej dziedziny twórczości telewizyjnej. Nie decydują tu jednak liczby, lecz znamienna i bardzo „polska” tematyka filmów, zwłaszcza seryjnych:

a. l&iurt związany z drugą wojną światową i szczególnie bolesnymi doświadczeniami narodu (Czterej pancerni i pies reż. K. Nałęckiego,

i

101