48389 Zdjęcie0574

czyli roj.

adzącycj,

jako war. wanejest tym, Ary. są czymś lychczę-jązespo-wyczaje-i rozwija lidziab-

az syn* i) i wy-Fednak-ici i eu-i umiar, Umiar y-jak

zadom, ze cno-tóresą ■naście liczbę świa-wamy

:zem-

owiń-

fóeit-

Schemat 7

Ważniejsze cnoty i wady wywodzone z zasady „złotego środka" czyli dzielności (funkcjonowania bytu)

	Nadmiar - wada (wypływa z nierozumnej części duszy - popędów)	Cnota — umiar (cel ludzkich działań i sposób)	Niedostatek lub brak — wada (wypływa z rozumnej części duszy - rozumu)
1.	porywczość	ŁAGODNOŚĆ	nieczułość
2.	zuchwałość	MĘSTWO	tchórzostwo
3.	bezwstyd	WSTYD	skrajna nieśmiałość
4.	nieumiarkowanie	UMIARKOWANIE	niewrażliwość na przyjemności
5.	zawiść	(WSPÓŁCZUCIE)	oburzenie
6.	zysk	SPRAWIEDLIWOŚĆ	strata
7.	rozrzutność	HOJNOŚĆ	sknerstwo
8.	chełpliwość	SZCZEROŚĆ	udawana głupota
9.	pochlebstwo	PRZYJAŹŃ	wrogość
10.	służalczość	GODNOŚĆ	zarozumiałość
11.	zbytek	ODPORNOŚĆ	surowość
12.	próżność	WIELKODUSZNOŚĆ	małoduszność
13.	marnotrawstwo	SZCZODROŚĆ	skąpstwo
14.	przebiegłość	ROZSĄDEK	głupkowatość

Dla Arystotelesa cnoty dianoetyczne, czyli intelektualne (mądrość teoretyczna, zdolność rozumowania i rozsądek), różni od cnót etycznych (nabywanych dzięki przyzwyczajeniu) to, że można się ich nauczyć. Poglądu tego nie podzielali stoicy. Dla nich cnota jest poznaniem, można się jej nauczyć

47