52626 skanuj0004 (622)

wprowadzenia nowych celów kulturowych i nowych norm instytucjonalnych.

„Ten rodzaj przystosowania wyprowadza ludzi na zewnątrz otaczającej struktury społecznej, aby tworzyli wizję i próbowali realizować strukturę nową, to znaczy zupełnie przekształconą. Zakłada to wyobcowanie z panujących celów i wzorców, które uznawane są za czysto arbitralne. Arbitralne zaś to, ściśle biorąc, takie jakie nie są ani prawomocne, ani też nie są w stanie egzekwować posłuszeństwa, ponieważ równie dobrze sytuacja może wyglądać inaczej”.

Bunt jest w zasadzie jednym typem reakcji, któremu Merton przyznawał, grupowy charakter. Istotą buntu jest więc jego zorganizowany charakter.

Merton następująco charakteryzował cele przyświecające reakcji buntowniczej: „Zorganizowane ruchy społeczne buntowników(...) najwyraźniej zmierzają do wprowadzenia struktury społecznej, w której kulturowe wzorce sukcesu zostaną zasadniczo przekształcone i zagwarantowana zostanie większa zgodność między zasługą, wysiłkiem i nagrodą’Js

Zdaniem Mertona bunt jest charakterystyczny nie dla grup upośledzonych w największym stopniu, lecz dla nowo wyłaniających się warstw lub klas społecznych, którym zastany system nie daje możliwości rozwoju adekwatnych do aspiracji. I

Dotychczasowe rozważania dobrze podsumuje trafna metafora Laurie Taylora: „Wygląda to tak, jakby członkowie społeczeństwa grali przy gigantycznym automacie do gry, ale automat jest nierzetelny i tylko niektórzy stale wygrywają. Pokrzywdzeni zaczynają posługiwać się zagranicznymi monetami lub magnesami, aby zwiększyć sumę wygranej (innowacja) bądź grają bezmyślnie dalej (rytualizm), bądź wycofują się z gry (wycofanie), bądź też proponującałkowicie inną grę (bunt). Ale nie wydaje się, by ktokolwiek pytał, kto ustawił maszynę i kto czerpie z niej zysk”.

b) Kierunek kulturowy

1) Chicagowska szkoła ekologii społecznej fPark. Bureessl W pracach badaczy związanych z ośrodkiem chicagowskim odnajdujemy elementy różnych -nieraz wykhrczająiffchgjg-» podejść teoretycznych: koncepcji dezorganizacji społecznej, teorii konfliktu kultur.* tfcoriikpntroli społecznej, a nawet teorii anomii.

Twórcą chicagowskiej szkoły dtologii społecznej był Robert    społeczności

ludzkie rządzą się tymi samymi prawami, co społeczności    roślin, Autftr twićfdżS, że

walka    do światła, którą

swe odpowiedailś ^ środowisku ludzkim, w szczególności w miastach. Walka, współpraca i konkurencja prowadzą do wytwarzania się w miastach spSsgS|;iBf| struktury 'jjjjjnpćiMtfii podqbhl£|iekma to mi^spiS społecznościach zwierząt iiliTljffll yil1iTitlpiHj'ijjll11(MpW^. którct«wiele analogi*I'iM®^Ji#byt wśród zwierząt, opii|ąi||)nat®S^;;generalnych zasadach eko]$j|ta!gp& inwaj|§, dominacji i sukcesji.

Dominacja oznacza strukturę przestrzenną która jest sjAJfiem walki ekonomicznej między -różnymi grupami w ramach społeczności miejskiej. ffigpą, mniej zaradni czy uzdolnieni są spychani do najgorszych dzielnic (sfer przejściowych). Tam    osiedlają się przybyli

emigranci, którzy-jednak z biegiem czasu przenoszą srlfdo iBJppży^dzielnic. Procesowi temu nadał Park miano

potwierdził Ernest W. Buą|#.'Był on zdania, że strefa przejściowa to s strefa zamieszkana przez łudzi, którzy z takich czy innych powodów przegrali walkę o byt i dostali jttgjŚo niej niejako w drodze naturalnej selekcji. ZwroŚBjjStólŚlgi¹¹³ obszary, w których w związku ^Społeczną dezorganizacją nasila się przestępczość cąaz.tane formy dewiacji, miało istotne znaczenie jako punkt wyjścia dalszych badań poświgć^yih terytorialnym uwarunkowaniom Zjawiskpatologii społecznej.

Ewolucja poglądów chicagowskich ekologów uwidaężfuł& stę zwłaszcza we wspólnej Clifforda R,Shawa i Henry'ego D. McKaya. Uważali om, żfe jDżtwś żyjące w takich społecznościach (dzielnicach przestępczych) są w wflfegi mierze narażone na oddziaływanie , różnorodnych, sprzecznych standardów i form    na oddziaływanie jaki^^.