48464 OMiUP t2 Gorski97

1

podczas pracy urządzenia. Napędowe silniki hydrauliczne wykonane z odpowiednich materiałów spełniają wymagania antymagnetyczności.

7.5.8. WYBRANE ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z EKSPLOATACJĄ OKRĘTOWYCH URZĄDZEŃ STEROWYCH

Urządzenia sterowe w decydujący sposób wpływają na przebieg właściwej eksploatacji statków, a nawet na bezpieczeństwo statku, załogi i przewożonego ładunku. Każda jednostka z uszkodzonym i niezdatnym do pracy urządzeniem sterowym niezdolna jest do samodzielnego poruszania się, mimo np. zupełnie sprawnego silnika głównego i śruby napędowej. Przy sztormowej pogodzie, silnym wietrze, panujących prądach itp. oraz trudnościach lub nawet niemożności rzucenia kotwicy statek bardzo często ulega wyrzuceniu na brzeg, wejściu na mieliznę czy rozbiciu się o skały. Skutki takich katastrof są szczególnie drastyczne, jeżeli połączone są ze stratami w ludziach lub np. rozlaniem na powierzchnię morza ładunku ropopochodnego w razie uszkodzenia zbiornikowca.

W celu co najmniej częściowego zabezpieczenia się przed skutkami uszkodzeń urządzeń sterowych opracowywane są obecnie przepisy wymagające bezwzględnej możliwości zablokowania płetwy sterowej w położeniu środkowym w razie całkowitej niezdolności do pracy maszyny sterowej. Sytuację tę polepsza nieco fakt stosowania na coraz większej liczbie statków sterów strumieniowych, dzięki którym można przy awarii utrzymać sterowność przy niewielkiej prędkości. Zagadnienie to jest podobne dla statków dwuśrubowych, lecz procent statków z takim napędem jest nieznaczny.

Z powyższych uwag wynika, że urządzenia sterowe muszą być otoczone specjalną opieką i staraniem ze strony załogi.

Maszyny sterowe — podobnie jak wszystkie elementy urządzenia sterowego na statku (nadajniki, układy przekazywania dyspozycji, wskaźniki wychylenia płetwy sterowej itp.) — powinny być w pełnej gotowości eksploatacyjnej przez cały okres eksploatacji statku, zwłaszcza w momencie wychodzenia statku w rejs. Obsługa maszyny sterowej zaczyna się już od momentu jej pierwszego uruchomienia (po zamontowaniu na statku lub po kapitalnym remoncie, remoncie awaryjnym itp.).

W dalszym ciągu tego rozdziału prawie wszystkie opisy eksploatacji i podane przykłady będą dotyczyć okrętowych urządzeń sterowych z napędem elektrycznym i siłownikami (przekładnią) typu hydraulicznego, tzn. elektrohydraulicznych urządzeń sterowych, ze względu na to, że stanowią obecnie zdecydowaną większość maszyn sterowych stosowanych na statkach handlowych, rybackich i jednostkach pomocniczych.

Pierwszą czynnością eksploatacyjną — niezwykle ważną i znaczącą dla poprawności przyszłej pracy urządzenia — jest napełnianie i płukanie układu hydraulicznego. Do napełnienia układu hydraulicznego maszyny sterowej stosuje się wysokogatunkowe oleje mineralne, wolne od jakichkolwiek zanieczyszczeń zarówno chemicznych, jak i mechanicznych lub wodnych.

397