53395 Zdjęcie679

Wśród zabytków archeologicznych wczesnych kultur Indii — około 4000 lat p. n.e. — znaleziono piękne wyroby ze złota. Od około 2700 r. p. n.e. złoto wchodzi w użycie jako środek płatniczy w postaci sztabek lub pierścieni o jednakowym ciężarze. Około 700 r. p. n.e. rozpoczęto bicie monet ze złota.

W starożytności wydobywano złoto w Nubii i w Indiach. W Europ® Rzymianie wydobywali je w Hiszpanii i Portugalii oraz w krajach leżących u wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego. W średniowieczu nastąpił rozkwit w górnictwie złota. W Europie wydobywano je w największej ilości w Czechach, następnie w Alpach, w Saksonii i w Turyngii,. Odkrycie Ameryki spowodowało olbrzymi napływ złota do Europy.

Według K. Wehltego ¹ folie metalicznego złota znane i stosowane były już w dalekiej starożytności — około 7000 lat temu. W starożyttwm Egipcie za czasów XVIII dynastii, w XV w. p. n.e., folie złote są dobrze znane, o czym świadczy egipski rysunek, przedstawiający kowala płatków3 złota.² W trzecim periodzie (około 1000 r. p. n.e.) pojawiają się na malo^ widłach partie pozłoty polerowanej.

W starożytnej Grecji folie złote występują powszechnie w epoce horae-ryckiej. Wykopaliska fajumskie wykazują ślady pozłoceń przy użyciu folii złotej bez połysku i z połyskiem. Pliniusz w swojej Historia naturalis. w rozdz. XXXIII wspomina, że złoto płatkowe nakłada się na przedmioty przy pomocy białka jajka.

Folie złote były bardzo powszechnie stosowane w malarstwie europejskim już we wczesnym średniowieczu. Malarstwo z okresu gotyku posiadas wiele płaszczyzn i elementów opracowanych w technikach pozłacarskich, przy użyciu folii złotej.

Folie złota metalicznego otrzymywane były w dawnych czasach złotych monet obiegowych, bitych przez królewskie, bądź inne mennice. W zależności od sytuacji ekonomicznej danego kraju, monety te posiadały różną próbę złota. Jako domieszki występowały w tych monetach srebro lub miedź. Domieszki te mogły występować często razem. Folie złote otrzymywane ze stopu zawierającego w swym składzie, obok złota, tylko domieszkę srebra są bardziej jasne (żółte) i chłodne, z odcieniem zielonka-i|| wym, natomiast otrzymywane ze stopów z domieszką miedzi, są bardziej ciepłe — czerwonawe.³ I tak np. we wczesnośredniowiecznym ruskim ma-

624

1

   K. Wehlte, Werkstoffen und Techniken der Malerei, Otto Maler Verlag, Ravens-burg 1907, str. 757.

2

   j. Hopliński, Farby i spoiwa malarskie, „Ossolineum”, Wrocław—Kraków 1959, str. 205.

3

   Słownik Towaroznawczy, t. IX, Polskie Wydawnictwa Gospodarcze, Warszawa 1900, str. 010. Najpopularniejsze są stopy złota ze srebrem i miedzią. W zależności