54880 Zrozumieć świat 1 podręcznik fizyki dla gimnazjum�rbara sagnowska str37

Rozdział 2 Niektóre właściwości fizy«rx* substancji

mmmmm

8PWWWWB

EES2

til iTmA dZ 1 ■ :»-JI 1*3

Banmnin

Do menzurki nalej wody i odczyta.- na oodziace jej objętość. W menzurce zanurz kulkę plastelinową ■ odczytaj objętość wody I kulki. Wyjmij

kulkę plastelinową z wody zmień jej kształt, a następnie zanurz Ją powtórnie w wodzie. Odczyta; objętość wody i plasteliny. Różnica między odczytami objętość; z zanurzoną w wodzie plasteliną i samej wody, to w każdym z przypadków objętość zanurzonej w wodzie plasteliny.

Doświadczenie pokazuje, że objętość plasteliny w obu przypadkach jest taka sama.

Ciała stałe oprócz tego, ze maja określony kształt i trudno zmienić ich objętość, mają pewne właściwości, które sq przydatne w różnych praktycznych zastosowaniach. Pisząc kredą po tablicy, wykorzystujemy jej kruchość. Pod wpływem nacisku kreda kruszy się i pozostawia swój ślad na tablicy. Kiedy siedzimy wygodnie w fotelu, wykorzystujemy sprężystość gąbki *ub sprężyn znajdujących się w fotelu. Pod wpływem nacisku naszego ciała gąbka lub sprężyny odkształcają się, a kiedy wstajemy z fotela, powracają do pierwotnej postaci. Kiedy lepimy ludziki z plasteliny, wykorzystujemy jej plastyczność. Pod wpływem nacisku naszych palców kształt plasteliny ulega zmianie.

Należy pamiętać o tym, że sprężystość, plastyczność czy kruchość nie są stałymi cechami danej substancji. I tak np. glina, z której garncarz wykonuje dzbanek, jest substancją plastyczną, ale po wypaleniu dzbanka w piecu staje się substancją krucha. Stal w temperaturze pokojowej jest substancją sprężystą. W wysokiej