57611 Zasady Wykładni Prawa L Morawski6

Zasady wykładni prawa ■»*

ca realny, faktyczny lecz tzw, ustawodawca racjonalny, wykreowany (por. przypis), a wolę tego ostatniego należy odczytywać wyłącznie na podstawie tekstu stanowionego prawa, starając się ją racjonalizować i obiektywizować, m.in. przez odniesienie do celów (funkcji) instytucji prawnych w całokształcie materiału normatywnego. W związku z tym wskazać należy, że treść aktów normatywnych, to bardzo często rezultat kompromisów realnych aktorów społecznych, w które uwikłane są nieraz konfliktowe interesy różnych grup społecznych. Wykładnia prawa nie może ignorować tego faktu powołaniem się na wątpliwy metodologicznie konstrukt prawodawcy racjonalnego i z tego też powodu całkowite ignorowanie wykładni subiektywnej, mimo jej oczywistych wad, trudno jest uznać za uzasadnione.

Należy wskazać, że w wykładni subiektywnej przy ustalaniu „woli” rzeczywistego prawodawcy szczególne usługi oddać mogą sprawozdania różnego rodzaju komisji legislacyjnych, sprawozdania z obrad parlamentu, czy rządu (tzw. materiały przygotowawcze)^1S.

Warto jednak mieć na uwadze fakt, że intencjonalistycznie pojmowana wykładnia subiektywna lub obiektywna ma nadal duże znaczenie w przypadku interpretacji tych norm prawnych, które powstały w trybie kontraktowym (umownym), a więc takich jak z jednej strony umowy międzynarodowe, a z drugiej na przykład układy zbiorowe pracy. W pełni więc należy zgodzić się z następującym poglądem SN: „do układu zbiorowego pracy jako źródła prawa pracy mają zastosowanie ogólne zasady interpretacji norm prawnych. Szczególne znaczenie ma w tym przypadku wykładnia subiektywna skierowana na ustalenie celów, woli i zamiaru stron zawierających układ.” (wyrok SN z dnia 10 listopada 1999 r., IPKN 345/99, OSNAPiUS 2001/6/195; uchwała SN z dnia 27 marca 2007 r., łl PZP 3/07, OSNP 2007/17-18/243). W przypadku wykładni subiektywnej ustalenie woli prawodawczej dokonuje się zwykle w oparciu o materiały przygotowawcze, takie jak stenogramy z obrad Sejmu, protokoły z posiedzeń komisji legislacyjnych itp., ale na przykład w odniesieniu do porozumień zbiorowych SN zaleca też wykorzystanie przesłuchań świadków (wyrok SN z dnia 19 marca 2008 r., I PK 235/07, M.P.Pr. 2008/9/472).

Na koniec warto przypomnieć, iż przez wykładnię obiektywną rozumie się niekiedy nie wykładnię, która odwołuje się do woli aktualnego prawo-

^1S Por. też wyr. SN z 10.10.2003, 1 PK 409/02, OSNP 2004/19/334; E. Waśkowski, Teoria wykładni prawa cywilnego, Warszawa 1936, s. 13.