57750 PC190022

Przedstawiciele niemieckiej szkoły typologicznej wiązali predyspozycje rozwoju poszczególnych układów z funkcjami systemu neurohormonalnego. Systemy typologiczne oparto na pojęciu budowy stenicznęj -mocnej, o dużych wartościach biologicznych i astenicznej - słabej, o małych wartościach biologicznych. Największą popularność zyskała typologia psychiatry E. Kretschmera. Na podstawie opisu morfologicznego, powiązań z właściwościami fizjologicznymi i wyższymi czynnościami nerwowymi wyróżnił on następujące typy (ryc. 72):

A — atletyczny,

B - pykniczny, C -

Ryc. 72. Typy konstytucjonalne Kretschmera: somiczny

<

leptosomiczny - o smukłej budowie, małej masie ciała, przewadze wymiarów długościowych nad szerokościowymi, długiej szyi, wąskiej twarzy, płaskiej klatce piersiowej i ostrym kącie podżebrowym (poniżej 90°). Krańcowa postać tego typu określona została jako typ asteniczny,

_ atletyczny — o silnej budowie, silnym rozwoju kośćca i mięśni, szerokiej twarzy i szyi, silnie wysklepionej klatce piersiowej z kątem podżebrowym ok. 90°, o szerokich barkach, wąskiej miednicy, długich kończynach o szerokich dłoniach i stopach,

_ pykniczny — o przewadze wymiarów poprzecznych nad długościowymi, przysadzistej budowie, drobnym szkielecie i słabo rozwiniętych mięśniach, tendencji do odkładania się tkanki tłuszczowej, krótkiej szyi i szerokiej twarzy, zaokrąglonych konturach ciała i kącie podżebrowym powyżej 90°.

Kretschmer wyróżnił także typ dyspastyczny dla osobników z zaburzeniami endokrynologicznymi i wrodzonymi wadami rozwojowymi. Wskazywał także na związek zachodzący między typem budowy ciała a temperamentem i cechami psychiki. Jego zdaniem przedstawicieli typu leptosomicznego cechuje tendencja do schizofrenii, pykników - do depresji maniakalnej, a ludzi zaliczanych do typu atletycznego - większa skłonność do epilepsji.

Typologia ta została wykorzystana do badań związków między budową ciała a predyspozycją do wielu chorób. Wśród przedstawicieli typu leptosomicznego wykazano np.: większe powinowactwo do gruźlicy płuc, stanów zapalnych żołądka. Typowi atletycznemu przypisuje się większą skłonność do zaburzeń naczyniowo-ruchowych w obrębie głowy (migrena) oraz do dychawicy oskrzelowej. Wśród przedstawicieli typu pyknicznego stwierdzono tendencje do chorób układu sercowo--naczyniowego, wczesnej miażdżycy naczyń, przewlekłego gośćca, zabu-rzeń i kamicy pęcherzyka żółciowego, zapaleń trzustki i cukrzycy. Klasyfikacja konstytucjonalna Kretschmera posłużyła również do badań związków, jakie zachodzą między budową ciała a rodzajem sprawności fizycznej, przyczyniając się do rozwoju antropologii stosowanej w wychowaniu fizycznym i sporcie (Malinowski 1985c).

Próbę uściślenia typologii Kretschmera na podstawie wartości wskaźnika Rohrera zaproponował F. Curtis, a na potrzeby polskich metodę tę przystosowała M. Kowalewska:

21”